چرا می‌توان به تأمین برق پایدار در تابستان امسال امیدوار بود
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، تابستان سال گذشته فقط با گرمای بیش از حد خود نبود که زمینه را ایجاد مشکل برای مردم فراهم کرد بلکه قطعی برق سبب شد، روزمره‌ترین نیازهای مردم نظیر باز شدن درب برقی آپارتمان یا پارکینگ نیز با مشکلات گسترده مواجه شود.
تجربه تابستان سال ۱۴۰۰ و قطعی برق یکی از مواردی است که مردم را نسبت به تامین این حامل انرژی در تابستان پیش‌رو نگران می‌کنند، خصوصا اینکه بر مبنای گزارش‌های صنعت برق، ناترازی تولید برق به دلیل رشد قابل توجه مصرف می‌تواند با رشد ۳۶ درصدی مواجه شود.
با توجه به نگرانی به حق مردم، بررسی فعالیت‌های در دستور کار وزارت نیرو بیانگر تعدد برنامه‌های تعبیه شده به منظور کاهش مشکلات مردم در اوج بار است، همچنین از برخی ترک‌فعل‌های دولت قبل نیز خبری نیست. بر این مبنا به نظر می‌رسد، امیدواری به عبور بدون قطعی برق گسترده در تابستان سال ۱۴۰۰ مسئله دور از انتظاری نیست.
*رکورد ساخت نیروگاه در جهان توسط متخصصان ایرانی شکسته می‌شود
بررسی دقیق برنامه‌های وزارت نیرو مشخص‌کننده آن است که دولت مردمی فعالیت‌های خود را در دو بخش ارتقای عرضه و همچنین مدیریت تقاضا متمرکز کرده است.
نخستین برنامه دولت در بخش ارتقای عرضه، افزایش ۶۰۰۰ هزار مگاواتی ساخت واحدهای نیروگاهی است؛ این ارتقای ظرفیت در بازه زمانی باقیمانده تا شروع اوج بار فصل زمستان یک اقدام بی‌سابقه در صنعت برق تلقی می‌شود و رکوردی جهانی در این حوزه به حساب می‌آید. به نحوی‌که زمان ساخت یکی از واحدهای نیروگاهی در استان سمنان به رکورد ساخت سریع‌ترین نیروگاه در دنیا حمله کرده است.
* ارتقای ۱۱۱۳ مگاواتی توان نیروگاه‌ها بدون اتکا به یک لیتر سوخت
علاوه بر برنامه ساخت ۶ هزار مگاوات نیروگاه، برنامه ارتقای توان عملیاتی واحدهای نیروگاهی موجود بدون استفاده از سوخت به میزان ۱۱۱۳ مگاوات در دستور کار دولت قرار گرفت.
برنامه ارتقای دانش پایه توان نیروگاه‌های حرارتی به طور کلی به ۶ بخش تقسیم می‌شود که شامل، نصب سیستم خنک‌کاری هوای ورودی توربین گازی به روش مدیا، نصب سیستم خنک‌کاری هوای ورودی توربین گازی به روش تراکم مرطوب، ارتقای واحدهای گازی به شیوه CT60 و نظایر آن، ارتقای واحدهای گازی به شیوه maptun +EMS، ارتقای واحدهای گازی به شیوه IGV+ و افزایش تولید بلوک سیکل HRSG است.
بر این مبنا از ۱۱۱۳ مگاوات برنامه ارتقایی که قرار است، تا پیش از تابستان سال ۱۴۰۱ در دستور کار قرار گیرد، هم اکنون فرایند ارتقای ۸۶۸ واحد آغاز شده و تاکنون ۳۱.۵ درصد از فعالیت‌های مذکور نیز به اتمام رسیده است.
* همه توان صنعت برق در تابستان به میدان می‌آید
یکی دیگر از اقداماتی که سال گذشته زمینه ایجاد مشکلات گسترده را فراهم کرده بود، موضوع نپرداختن به تعمیرات نیروگاهی بود. بر این اساس در سال گذشته تا این مقطع زمانی یعنی ابتدای بهار تنها ۶۵ درصد از ۹۰ هزار مگاوات برنامه تعمیرات به اتمام رسیده بود اما در سال جاری با فعالیت جهادی تعریف شده در این حوزه از ۱۰۰ هزار مگاوات برنامه تعمیرات نیروگاهی معادل ۷۳.۵ درصد به اتمام رسیده است.
در این بین توجه ویژه به تعمیرات نیروگاه‌های برقابی نیز نکته قابل توجهی است، جایی که برخی از واحدهایی که ۲ سال است به دلیل مشکل تعمیرات خارج از مدار هستند، در تابستان سال جاری فرآیند تولید برق را از سر خواهند گرفت.
در این شرایط پیش‌بینی می‌شود، صنعت برق برای اولین بار در چندسال اخیر با همه توان تولید برق خود وارد فصل تابستان شده و از همه ظرفیت عرضه انرژی استفاده کند.
* افزایش ۵۰ درصدی ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر
علاوه بر برنامه‌های یاد شده، توسعه ۵۵ درصدی ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور در قالب نصب ۵۰۰ مگاوات واحد نیروگاهی تا پیش از اوج بار سال ۱۴۰۱ در دستور کار دولت مردمی قرار گرفته است. در این راستا از ابتدای شروع فعالیت تجدیدپذیرها در کشور، فقط ۹۰۰ مگاوات ظرفیت اسمی نصب شده از این بخش در کشور وجود داشت و تنها در ۹ ماه فعالیت دولت ۵۰۰ مگاوات به ظرفیت نصب شده قبلی اضافه خواهد شد.
بر مبنای آخرین اطلاعات رسیده از صنعت برق کشور، پیشرفت فیزیکی توسعه ۵۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور در حال حاضر و با وجود فاصله ۲.۵ ماهه تا اوج بار سال ۱۴۰۱ معادل ۷۵ درصد برآورد می‌شود.
* مدیریت تقاضا رکن اساسی برنامه‌های دولت
در کنار فعالیت‌های مرتبط با افزایش عرضه انرژی فعالیت‌های مدیریت تقاضا نیز در قالب برنامه تغییر نظام تعرفه‌گذاری و فعالیت‌هایی نظیر نصب کنتور هوشمند قابل قطع و وصل برای تمامی ادارات کشور نیز در دستور کار دولت قرار گرفته است.
بر خلاف بسیاری از نقاط دنیا، تنها ایران و چند کشور معدود برای عرضه برق از نظام یارانه‌ای استفاده می‌کنند که زمینه کاهش قابل توجه قیمت فروش برق نسبت به قیمت تمام شده آن را فراهم می‌کند. رویه مذکور علاوه بر ایجاد زیان سنگین برای بخش خصوصی و دولتی فعال در صنعت برق، زمینه کاهش ارزش انرژی نزد مشترکان را فراهم کرده و این مسئله بی‌توجهی به اصلاح الگوی مصرف را به دنبال دارد.
در این شرایط مشترک صنعتی به دلیل ارزان بودن انرژی هیچ انگیزه‌ای برای ارتقای فناوری تولید و کاهش مصرف برق ندارد، مشترک بخش خانگی نیز حسی از ارزش این کالای اساسی را ندارند و بخشی از مشترکان نیز بدون توجه به صرفه‌جویی به استفاده از برق ادامه می‌دهند.
زمانی که از تعرفه‌گذاری انرژی صحبت می‌کنیم باید مشخص شود، منظور دقیق از طرح مسئله چیست. به استناد آخرین حسابرسی انجام شده از صنعت برق، هزینه تمام شده برق فقط با احتساب هزینه تبدیل انرژی و بدون در نظر گفتن هزینه سوخت معادل ۱۹۲ تومان برای هر کیلووات ساعت انرژی محاسبه شده است. این درحالی است که تعرفه تکلیفی فروش برق به طور میانگین برای مشترکان برق تنها ۸۲ تومان بر کیلووات ساعت است.
به عبارت دیگر، براساس اطلاعات حسابرسی انجام شده در سال ۱۳۹۸، فقط ۴۳ درصد از هزینه تبدیل انرژی فارغ از هزینه سرسام‌آور سوخت توسط مشترکان برق انجام شده و ۵۷ درصد باقیمانده از این هزینه در قالب یارانه انرژی از جیب بیت‌المال به جیب مشترکان عمدتا پرمصرف برق رفته است.
چنین نظام تعرفه‌گذاری ضربه کاری را به پیکره نظام تعرفه‌گذاری کشور وارد کرده است. بر اساس مقایسه صورت گرفته میان گردش مالی یک واحد نیروگاهی در ایران و سایر نقاط جهان، گردش مالی یک نیروگاه تولید برق در ایران به دلیل نظام تعرفه‌گذاری اشتباه یک بیست و چهارم یک نیروگاه در دیگر نقاط دنیا است.
در چنین شرایطی، تغییر در نظام تعرفه‌گذاری شرط لازم احیای صنعت برق و جلوگیری از ضرر و زیانی است که به صنعت برق وارد می‌شود.
در همین راستا در جلسه هیئت دولت به ریاست آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور، بنابر تکلیف مجلس شورای اسلامی تغییر در نظام تعرفه‌گذاری برق در دستور کار دولت قرار گرفت و این مسئله از ابتدای بهمن ماه با هدف احیای عدالت در حوزه پرداخت یارانه انرژی اجرایی شد.
* اتصال شبکه برق اطمینان‌پذیری شبکه را ارتقا می‌دهد
علاوه بر برنامه وزارت نیرو در حوزه عرضه و تقاضای انرژی، اتصال به شبکه برق کشورهای منطقه و افزایش اطمینان پذیری شبکه نیز از دیگر برنامه‌های وزارت نیرو برای کاهش مشکلات مردم در فصل تابستان است.
بر این اساس، اخیراً در حاشیه حضور هیئت ایرانی در کشور قطر سند همکاری میان ایران و همسایه جنوبی در بخش اتصال شبکه برق دو کشور امضا شد، در حقیقت خبر اتصال شبکه برق ایران و قطر با استفاده از خط انتقال دریایی می‌تواند گام ابتدایی برای بازگشت به مسیر تبدیل ایران به قطب انرژی منطقه به حساب بیاید.
علاوه بر خبر امضای سند همکاری اتصال دریایی شبکه برق ایران و قطر، اتصال شبکه برق ایران، روسیه و آذربایجان تحت عنوان پروژه کریدور انرژی شمال ایران از مسیری تحت عنوان خط اتصال برق «AIR» در دستور کار سه کشور است.
بر این مبنا مجموع برنامه‌های گسترده وزارت نیرو که به تفکیک معادل ۱۰۰ برنامه عملیاتی تقسیم‌بندی می‌شوند، در کنار صرفه‌جویی مردم می‌تواند زمینه امیدواری به منظور کاهش مشکلات فصل تابستان در زمینه قطعی برق را مهیا کند.
انتهای پیام/
