ناتو فرجام جنگ اوکراین را تعیین خواهد کرد؟

فارس‌پلاس؛ حنیف غفاری در یادداشتی نوشت: این روزها معمای جنگ اوکراین نسبت به هر زمان دیگری پیچیده‌تر شده و بخش مهمی از پیچیدگی ناظر به پیش بینی های دو طرف در میدان نبرد است. 

برخی منابع غربی از ضد حمله تعیین کننده اوکراینی‌ها در مواجهه با مسکو سخن به میان می‌آورند و در مقابل، برخی راهبردنویسان و افراد صاحبنظر غربی در حوزه دفاعی-امنیتی معتقدند کی‌یف قدرت بر هم زدن موازنه میدان جنگ (به‌ویژه مناطق شرقی) را به سود خود نخواهد داشت و هرگونه اقدام و کنشی از سوی آن با پاسخ سخت‌تر و حتی پیش دستانه روس‌ها مواجه خواهد شد. 

قدر متقن هر دو نگاه، ناتوانی غرب در پیش‌بینی مختصات میدان نبرد است. سران ناتو در ماه‌های آغازین نبرد مدعی بودند آینده‌پژوهی دقیقی از وقایع احتمالی جنگ انجام داده‌اند و خود را برای مواجهه با هر گزینه‌ای آماده کرده‌اند، اما فرسایشی شدن جنگ محاسبات را بر هم زده است. 

اکنون مقام‌های ارشد اروپایی نمی‌توانند نگرانی‌های مزمن خود را نسبت به سرنوشت میدان (که قطعاً بر توافق نهایی صلح نیز تأثیرگذار خواهد بود) کتمان کنند. به‌تازگی دیمیتری مدودف، رئیس جمهور سابق روسیه و یکی از شرکای ولادیمیر پوتین در حزب «روسیه واحد» در واکنش به حمله پهپادی به کاخ کرملین اعلام کرد، دیگر صلح و دیپلماسی موضوعیتی ندارند و  چاره ای جز حذف فیزیکی ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین باقی نمانده است.  

این سخنان، موجی از وحشت را میان اروپاییان ایجاد کرده است، زیرا تشدید نبرد در اوکراین بر مبنای مؤلفه‌های غیر قابل پیش بینی و سریع، پاشنه آشیل بازیگران اروپایی ناتو به‌شمار می‌رود. 

بی‌دلیل نیست جوزف بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از مدودف و مقام‌های روسی خواسته است واکنشی نسبت به این موضوع (حمله پهپادی ناموفق به کاخ کرملین) انجام ندهند. 

مدت‌هاست شکاف‌های آمریکا-اروپا در بطن ناتو به واسطه عملکرد رسانه‌های غربی در جنگ اوکراین لاپوشانی شده است، اما اکنون معادله به گونه‌ای در حال تغییر است که حتی کنترل مناسبات ظاهری و معمولی اعضای ناتو نیز با استناد به روش‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای امکانپذیر نیست.

در این معادله، اروپا نسبت به هرگونه معامله غیرقابل پیش‌بینی آمریکا که در آن منافع ۲۶ عضو اروپایی ناتو نادیده انگاشته شود، نگران به نظر می‌آید. بخشی از تناقضات رفتاری اروپاییان ریشه در همین بی‌اعتمادی نسبت به آینده دارد. 

گرچه در ابتدای سال ۲۰۲۲ میلادی سران ناتو درصدد تبدیل جنگ اوکراین به میدان نبرد کنترل شده بودند، اما اکنون ماجرا به مراتب برای غرب غیرقابل پیش‌بینی تر شده است. در چنین شرایطی به‌ویژه اروپاییان به جای بازیگر تعیین‌کننده در میدان جنگ، به بازیگران نظاره گر و تابع میدان تبدیل شده‌اند. 

این روند با گذشت زمان به‌ویژه در هفته‌های آتی تشدید خواهد شد و قطعاً بر روی اتصالات راهبردی و تاکتیکی میان اعضای ناتو نیز تأثیرگذار خواهد بود.

پایان پیام/ت