روانشناس؛ کاشف ناشناخته های درون انسان در مسیر زندگی

دنیای پر هیاهوی امروز حضور به علم روانشناسی و روان‌شناسان را برای همه مردم جهان به یک نیاز حیاتی مبدل کرده است همه گیری ویروس کرونا این ضرورت را بیش از همه زمان ها به ویژه برای افراد جامعه ما که در برابر این نیاز و ضرورت مراجعه به روان‌شناس و مشاور مقاومت می‌کنند نمایان کرد.

البته نباید فراموش کرد که وضعیت پذیرش علم روانشناسی و مراجعه به روانشناس در جامعه ما نسبت به زمان های گذشته پیشرفت بسیاری داشته اما هنوز هم هستند کسانی که همچنان به دلایل مختلفی همچون ترس از انگ، مشکلات اقتصادی، باورهای غلط از مراجعه به متخصصین روانشناس پرهیز می‌کنند.

حال ‌آن که با توجه به چالش های مختلف در همه ابعاد زندگی انسان حضور علم روان‌شناسی و متخصصین این رشته ضروری است و گاه عدم پذیرش این ضرورت در زندگی انسان‌ها خسارت‌های جبران‌ناپذیری بر جای می‌گذارد لذا برخورداری افراد از سلامت روان از مهم‌ترین مسائل هر جامعه است که در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیمات مربوط به مسائل پزشکی و اجتماعی در اولویت قرار داد.

افراد برای برخورداری از یک زندگی سالم و بدون دغدغه نیاز دارند علاوه ‌بر سلامتی جسمی از سلامت روان نیز برخوردار باشند مسئله‌ای که در کشورهای پیشرفته حتی نسبت به مباحث سلامت جسمی در اولویت قرار دارد چرا که امروزه ثابت شده بسیاری از بیماری‌های جسمی ریشه در مشکلات و اختلالات روانی دارد لذا بعضاً برای افرادی که اختلالات روحی و روانی دارند مشکلات جسمی اتفاق می‌افتد که درمان آن نیازمند حل مشکلات روحی و مسائل ذهنی آن‌هاست.

 روز روان‌شناس فرصتی شد تا ضمن بزرگداشت این روز با دکتر مرضیه عزیزی معین روان‌شناس بالینی در خصوص اهمیت سلامت روان و باورهای غلط مردم و موانع مراجعه به روان‌شناسان به گفت‌وگو بپردازیم.

مراجعه به روان درمانگر به‌معنای شکست خوردن نیست

 دکتر مرضیه عزیزی معین روان‌شناس بالینی و مدرس دانشگاه با بیان این که همه افراد نیاز به روان‌شناس دارند و بیشتر مواقع نیاز به روان‌شناس و مشاور هم‌زمان با مشاهده تغییرات در خلق و رفتار فرد است، عنوان کرد: افراد در مراحل مختلف زندگی با چالش هایی همچون افسردگی و اضطراب، دوران بلوغ، عدم توانایی برقراری ارتباط نوجوان با همسالان، انتخاب همسر، کاهش تاب آوری، مشکلات خانوادگی، فقدان و مرگ اطرافیان مواجه می شوند که نیاز به حضور یک متخصص و روانشناس در کنار خودشان دارند.

وی ادامه داد: مراجعه به افراد متخصص روان درمانگر به‌معنای شکست خوردن نیست، افراد می توانند به سهولت مشکلات خلقی و رفتاری خودشان را با متخصصان و روان‌شناسان مطرح و آن‌ها با انواع و اقسام راه‌حل‌ها به مراجعین کمک کنند به عنوان مثال روان درمانگر به یک نوجوان کمک می‌کنند که بتواند با اعتماد به نفس با دیگران ارتباط برقرار کند یا به یک جوان کمک می‌کنند که ازدواج مناسبی داشته باشد همچنین به یک بیمار کمک می‌کنند که درمان مناسبی داشته باشد.

مردم از اهمیت سلامت روان آگاهی ندارند

مدرس دانشگاه یکی از علل عدم مراجعه به موقع به روانشناسان را عدم آگاهی از اهمیت سلامت روان دانست و تصریح کرد: افراد در جامعه ما بدون آگاهی از اهمیت سلامت روان به سلامت جسمی خودشان بیشتر توجه می کنند چرا که اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی از طریق رسانه‌ها و نهادهای آموزشی در خصوص سلامت روان و تاثیر آن در بالا بردن کیفیت زندگی به اندازه کافی انجام نشده به‌ همین دلیل مراجعه به مشاور یا متخصص سلامت روان برای افراد جامعه ما در اولویت نیست به این معنا بینشی در خصوص اهمیت سلامت روان ندارند.

عزیزی معین با اشاره به هزینه‌ی بالای مشاوره و روان‌شناسی بیان کرد: هزینه بالای مشاوره و روان‌شناسی باعث ‌شده که این خدمات از دسترس مردم خارج شود متأسفانه خدمات بیمه‌ای کمی در مورد روان‌درمانی وجود دارد درحالی‌که مشکلات و اختلالات روانی افراد نه تنها در کیفیت زندگی  فرد بلکه برای جامعه هم خسارات جبران ناپذیری دارد.

وی با بیان این که فرهنگ مراجعه به روان درمانگر متأسفانه وجود ندارد، چرا که افراد آگاهی ندارند که داشتن سلامت روان تا چه میزان در افزایش کیفیت زندگی موثر است، یادآور شد: گاهی اوقات افراد این نکته را مطرح می کنند که هر کسی روان‌شناس خودش است و بهتر می‌داند مشکلات اش را چگونه باید حل کند همچنین مساله انگ و برچسب زنی”بیمار روانی” مراجعه به روانشناس را تحت الشعاع قرار داده است.

خدمات روان‌شناسی؛ خدماتی لوکس نیست!

این روانشناس بالینی اظهار کرد: یکی دیگر از تصورات غلط افراد این است که مراجعه به روانشناس را مختص افراد مبتلا به اختلالات روانی می دانند در حالی که مراجعه به روانشناس امری عادی است و افراد بدون داشتن هیچگونه مشکل و معضل روحی و روانی برای افزایش کیفیت زندگی، رشد استعدادها، مدیریت احساسات و توانایی حل مسئله و در واقع برای این‌که آینده‌ی بهتری داشته باشند به روان درمانگر مراجعه می کنند.  

عزیزی معین تأکید کرد: بسیاری از افراد خدمات روان‌شناسی را خدمات لوکس می‌دانند به این معنا سال‌ها با افسردگی، پرخاشگری دست‌وپنجه نرم می‌کنند ولی حاضر نیستند که برای روان‌شناسی هزینه‌ای بدهند.

وی متذکر شد: برای مراجعه به روانشناسان باید به این نکته توجه کرد که این افراد صلاحیت ارائه خدمات روان‌درمانی را دارند لذا این متخصصات باید از طرف سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور حتما پروانه داشته باشند.

عزیزی معین بار دیگر با تأکید بر لزوم حمایت های بیمه ای از خدمات روان درمانی تصریح  کرد: پرداختن به سلامت روان یک امر تزئینی نیست بلکه خیلی اوقات هستند افراد افسرده ای که نمی‌توانند مادر یا همسر خوبی باشند نمی‌توانند پدر مسئولیت‌پذیری باشند لذا این افراد با رنج و اندوه و تصمیم‌های غلط در زندگی‌ آینده کودکانشان را تباه می‌کنند و سبک های زندگی بسیار آسیب زننده به خود و دیگران دارند.

وی با بیان اینکه خیلی اوقات بیماری‌های جسمی ریشه در مشکلات روحی دارد، خاطرنشان کرد: بسیاری از بیماری‌های جسمی ریشه در اختلالات روانی دارد به عنوان مثال بیماری‌هایی دیابت و فشار خون می تواند نتیجه تنش‌ها و استرس‌های مختلف زندگی باشد.

 روانشناسی زرد؛ مردم را به خود درمانی سوق می دهد

مدرس دانشگاه ادامه داد: علاوه بر نبود حمایت های بیمه ای از خدمات روان درمانی، عدم آگاهی مردم و باور های غلط روان‌شناسان مشکلات دیگری هم دارند از جمله این ‌که روان‌شناس نماها در فضای مجازی به اسم متخصص فعالیت می کنند و متأسفانه این افراد با سوءاستفاده از عدم آگاهی مردم آسیب های جدی به سلامت روان افراد جامعه وارد می کنند لذا در همین راستا سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور از روانشناسان می خواهد مجوز خودشان را در صفحات مجازی هم ارائه کنند.

وی عنوان کرد: از دیگر مشکلات وجود مطالب زرد در فضای مجازی یا وجود کتاب‌های زرد است که افراد در حوزه روانشناسی مطالعه می‌کنند.

عزیزی معین با اشاره به این که مشکلات اجتماعی و اقتصادی مانع مراجعه افراد به روانشناسان شده، گفت: امروزه چالش های زندگی منجر به افزایش اختلالات روانی شده اما از طرفی عدم توانایی افراد در پرداخت هزینه های روان درمانی آن ها را به مطالعه کتاب های زرد و در واقع خود درمانی سوق می‌دهد.

وی یادآور شد: افراد باید این نکته را در نظر بگیرند با توجه به زمانی که روانشناس به یک مراجعه کننده اختصاص می دهد هزینه دریافتی در قبال ارائه خدمات روان درمانی زیاد نیست اما همه مردم توانایی پرداخت آن را ندارند لذا خدمات بیمه ای باید افزایش پیدا کند.

عزیزی معین با بیان اینکه کتاب‌های زرد متأسفانه اطلاعات غلطی به مردم می‌دهند، ابراز کرد: این کتاب ها در بازارچه‌ها با تخفیف‌های بالای ۵۰ درصد حتی به مردم ارائه می‌شود در حالی که افراد برای مطالعه کتب معتبر روانشناسی باید با متخصصان این رشته مشورت کنند.

 وی یکی دیگر از ضربه‌های روان‌شناس نماها به جامعه روان‌شناسی را جذب مردم به جملات انگیزشی دانست و افزود: در جامعه‌ای که مردم بیش ‌از اندازه در برابر مشکلات احساس درماندگی و ناامیدی می‌کنند منتظر شنیدن یک پیام امیدوارکننده هستند و این پیام‌های امیدوارکننده گاهی اوقات می تواند برای افراد خیلی لذت‌بخش و جالب توجه باشد،  ولی صرفاً شنیدن جملات انگیزشی فرد بیمار را درمان نمی‌کند بنابراین کسانی که سلامت روانی دارند برای بالا بردن کیفیت زندگی‌شان می‌توانند از بعضی جملات انگیزشی استفاده کنند همچنین جملات انگیزشی تنها می‌توانند افراد بیمار را برای ادامه درمان تشویق کنند.

عزیزی معین با بیان اینکه اغلب مردم این تصور را دارند که افراد متخصص و روانشناس نباید مشکلات خاصی در زندگی خودش داشته باشند، توضیح داد: روانشناس‌ها هم به‌ عنوان انسان با چالش های متعددی در زندگی مواجه می‌شوند با این تفاوت که روان‌شناسان از تکنیک‌ها و راهکارهای کاربردی‌تری در رابطه با چالش‌ها و مشکلات استفاده می‌کنند.

 وی اشاره کرد: یک روان‌شناس هم می‌تواند برای تخلیه روانی و پیشگیری از فرسودگی و استرس های شغلی به منظور افزایش کیفیت زندگی به یک روانشناس دیگر مراجعه کند.

درمان در یک جلسه امکان پذیر نیست

مدرس دانشگاه تصریح کرد: اغلب افراد مراجعه کننده انتظار دارند که روانشناس‌ها بتوانند طی جلسات کوتاه‌تری حتی یک جلسه آن‌ها را درمان کنند درحالی‌که ما روان‌شناسان پروتکل‌های درمانی داریم که باید در جلسات متعدد این پروتکل و در واقع برنامه درمانی افراد را پیش ببریم.

عزیزی معین تأکید کرد: سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره برای روان‌شناسان در حیطه‌های درمانی مختلف مجوز صادر می کند لذا هر یک از روانشناسان به طور خاص در زمینه هایی همچون کودک و نوجوان، درمان اختلالات بالینی، مشاوره تحصیلی یا پیش ‌از ازدواج و روان‌شناسی عمومی فعالیت می‌کنند.

این روانشناس بالینی با اشاره به این که روانشناسان بعضا در زندگی شخصی خود هم نمی توانند از قالب شغلی خود خارج شوند، اظهار کرد: در مهمانی‌ها و مراسم‌های خانوادگی هم گاها این توقع از ما روانشناسان وجود دارد که مشکلات افراد خانواده را در زمینه های مختلف بررسی و راهکارهایی ارائه کنیم و همین مسئله باعث می‌شود که روانشناس‌ها در حتی زندگی‌های خانوادگی و شخصی خودشان هم نتوانند از این قالب شغلی خارج شوند و این امر برای آنها تا حدودی فشار روانی و فرسودگی شغلی به همراه دارد.

مدرس دانشگاه در پایان با اشاره به این که در جامعه کنونی ما با افزایش تکنولوژی افراد به انزوای اجتماعی کشیده می‌شوند و مشکلات زیادی دارند عنوان کرد: روانشناسان می توانند در همه ابعاد زندگی همچون طلاق و جدایی، استرس ناشی از مشکلات اقتصادی، افسردگی و افت عملکرد در مسائل شغلی و تحصیلی به افراد جامعه کمک کنند.

انتهای پیام