طرح استراتژیک سلمان فارسی در ۱۴۰۲ به بهرهبرداری می‌رسد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، به طور کلی هر چه از خام‌فروشی منابع هیدروکربوری به سمت احداث پتروپالایشگاه‌ها و «پتروشیمی‌ها» و سپس توسعه صنایع تکمیلی حرکت کنیم، میزان ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی و تحریم‌گریزی به ازای هر گامی که برداشته می‌شود، به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد به گونه‌ای که حتی ارزش افزوده، اشتغالزایی و تحریم‌گریزی صنایع تکمیلی بسیار بیشتر از پتروشیمی‌هاست.
اما برای دستیابی به ارزش افزوده و اشتغالزایی قابل توجه در صنایع تکمیلی، ابتدا باید حکمرانی و سیاست‌گذاری صحیحی در صنعت پتروشیمی به عنوان تامین‌کننده اصلی مواد اولیه مورد نیاز صنایع تکمیلی اجرایی شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگرچه صنعت پتروشیمی در سالیان قبل رشد قابل توجهی داشته است و به ظرفیت اسمی تولید در این صنعت به مرز یکصد میلیون تن در سال نزدیک شده است، ولی این صنعت تحت تاثیر توسعه نامتوازن قرار داشته است و اغلب ظرفیت‌های ایجاد شده در ابتدای زنجیره بوده و بیش از ۷۰ درصد محصولات قابل فروش صادر می‌شود که بسیاری از آنها به صورت نیمه‌خام هستند.
در این راستا برای بررسی برنامه‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دولت سیزدهم برای توسعه متوازن صنعت پتروشیمی با حسن عباس‌زاده مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به گفت‌‌و‌گو نشستیم.
مشروح مصاحبه به شرح زیر است:
* عبور از نیمه‌خام‌فروشی در صنعت پتروشیمی پُررنگ‌تر از گذشته شده است
فارس: به طور کلی با تغییر دولت‌ها، رویکردها نیز تغییر می‌کند و برخی طرح‌ها و پروژه‌ها کنار گذاشته شده و پروژه‌های جدیدی تعریف می‌شود. رویکرد جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران چیست؟ آیا نگاه سلبی نسبت به پروژه‌های دولت قبل وجود دارد؟
عباس‌زاده: رویکرد و راهبرد شرکت ملی صنایع پتروشیمی، توسعه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی است و با آمدن دولت جدید این تاکید خیلی بیشتر شده است و هم شخص آقای رئیس جمهور و هم وزیر نفت در برنامه‌ریزی‌های خود بر گذر از خام‌فروشی و نیمه‌خام‌فروشی در صنعت نفت تاکید کرده‌اند. البته رویکرد عبور از نیمه‌خام فروشی در صنعت پتروشیمی در گذشته نیز وجود داشت ولی اکنون این رویکرد پررنگ‌تر شده است.
در سال جاری هم که طبق فرمایش مقام معظم رهبری به عنوان سال «تولید دانش‌بنیان اشتغالزایی» نام‌گذاری شده است، در راستای تحقق این سیاست کلان، برنامه‌هایی را در هر سه سرفصل کلی حمایت از تولید پایدار، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و فراهم کردن بسترهای ایجاد شغل‌های مولد داریم که به زودی اعلام خواهد شد.
یکی از اقداماتی که در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفته، «تعیین تکلیف طرح‌های پتروشیمی استانی» است. روی تک تک این طرح‌ها در حال مطالعه هستیم. مثلا در همین چند ماه گذشته چندین جلسه برای تعیین تکلیف طرح‌های تعریف شده ذیل خط اتیلن مرکز و دنا قرار گرفته است و ما به دنبال این هستیم که یا این طرح‌ها فعال شوند و یا آنها را جایگزین کنیم.
فارس: یعنی به جای طرح‌های فعلی، پروژه‌های دیگری تعریف میکنید؟ فرآیند جایگزینی به چه صورت است؟
عباس‌زاده: اگر بخواهیم جایگزین کنیم چند موضوع مثل «خشک‌سالی و کم‌آبی»، «تامین خوراک» و «بازار مصرف» را در نظر می‌گیریم و اجازه نخواهیم داد، مثلا طرحی در یک منطقه بدون بازار مصرف احداث شود و سپس برای حمل محصولات آن هزینه مضاعف پرداخت شود.
خوشبختانه پیشنهادات ما درباره طرح‌های استانی نهایی شده است. مثلا درباره طرح پتروشیمی گلستان، قبل از سفر آقای رئیس جمهور به این استان یک تیمی از شرکت ملی صنایع پتروشیمی حضور پیدا کردند و با دادستان و نمایندگان مجلس جلساتی برگزار شد و امیدواریم بتوانیم به زودی این طرح را فعال کنیم.
فارس: اصلا طرح پتروشیمی گلستان توجیه اقتصادی دارد؟ چون وقتی پتروشیمی‌هایی به صورت تکی در نقاط مختلف تعریف می‌شوند، ذهن مردم بیشتر به سمت پترووعده‌ها و سیاسی بودن تعریف این طرح‌ها هدایت می‌شود.
عباس‌زاده: قبل از فعال کردن مجدد این طرح، ما در نخستین اقتصاد طرح پتروشیمی گلستان را مجددا بررسی خواهیم کرد و نتایج آن را در اختیار سرمایه‌گذار جهت تصمیم‌گیری قرار خواهیم داد. اما فارغ از بحث اقتصاد طرح، باید توجه داشت این طرح ۷-۸ سال پیش مصوب شده است و اتفاقا سهامدار مردمی دارد و سهامداران مردمی پتروشیمی گلستان نیز تعدادشان زیاد است و یکی از دغدغه‌های ما این است که مطالبات مردم در این حوزه تامین شود.
طرح پتروشیمی گلستان در آن منطقه پیشرفت‌هایی داشته است از جمله اینکه زمین دارد و سوله‌هایی احداث شده و لیسانس واحد تامین شده است. در مجموع هزینه‌هایی در این طرح انجام شده است که البته برخی هزینه‌ها در مراجع قضایی مورد مناقشه است.
خوراک پتروشیمی گلستان نیز با خط لوله قابل تامین است و محصول این پتروشیمی، اوره است. هم‌اکنون با توجه به قیمت‌های بالای جهانی اوره، نمی‌توانم با قطعیت درباره اقتصاد این طرح اظهارنظر کنم و بگویم این طرح اقتصادی نیست، بلکه نتیجه مطالعات به صورت نهایی این موضوع را مشخص می‌کند.
* پیشرفت ۳۲ درصدی طرح‌های پتروشیمی ذیل برنامه هفتم توسعه
فارس: در دولت قبل تعدادی از طرح‌ها در قالب جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی تعریف شده بود. همچنین طرح‌هایی نیز به عنوان پیشران مطرح شده بود. سرنوشت این طرح‌ها به کجا می‌رسد؟ آیا دولت جدید ذیل چارچوب تعیین شده در دولت دوازدهم کار را جلو می‌برد؟
عباس‌زاده: طرح‌های جهش دوم تا سال ۱۴۰۰ تعریف شده بودند که تا پایان سال گذشته اکثر آنها به پایان رسیدند. طرح‌هایی که باقی می‌مانند نیز در قالب دو برنامه توسعه هفتم (پایان سال ۱۴۰۶) و هشتم (پایان سال ۱۴۱۱) پیگیری می‌شوند. شاید شرکت ملی صنایع پتروشیمی یکی از معدود دستگاه‌های دولتی باشد که برنامه توسعه صنعت را در یک بازه ۱۰ ساله به صورت «تدوین شده» در اختیار دارد.
فارس: پس دیگر کلیدواژه سلیقه‌ای «جهش» درباره طرح‌های صنعت پتروشیمی وجود ندارد و شما ذیل برنامه‌های توسعه، توسعه صنعت پتروشیمی را پیگیری می کنید؟
عباس‌زاده: ما دیگر دسته‌بندی به نام «جهشِ سوم» را نداریم و دسته‌بندی را بر مبنای رسیدن به اهداف برنامه توسعه، تدوین می‌کنیم. همانطور که می‌دانید مهلت برنامه ششم توسعه یک سال دیگر تا پایان سال ۱۴۰۱ تمدید شد و حدود ۶ الی ۷ طرح نیز در سال جاری به بهرهبرداری می‌رسند.
طرح‌هایی که تا سال ۱۴۰۶ به بهرهبرداری می‌رسد به طور میانگین هم‌اکنون ۳۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و حدود ۸.۵ میلیارد دلار بر روی آنها هزینه شده است.
یک سری طرح جدید نیز تعریف شده‌اند که پیشرفت فیزیکی آنها قابل ملاحظه نیست و این طرح‌ها در سال‌های برنامه هشتم توسعه در افق ۱۴۱۱ به بهرهبرداری خواهند رسید که این طرح‌ها نیز توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی پایش خواهند شد.
فارس: طرح‌های پیشران و خوراک ترکیبی جزء کدام دسته هستند؟
عباس‌زاده: این طرح‌ها نیز ذیل همین دو برنامه توسعه تعریف و دسته بندی شده‌اند. طرح‌های پیشران مشکلات و الزامات خاص‌تری نسبت به سایر طرح‌ها دارند. در نتیجه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان حکمران صنعت پتروشیمی به صورت ویژه‌تری بر این طرح‌ها تمرکز می‌کند.
یک نکته دیگر نیز ضرورت دارد مطرح کنم که طرح‌هایی که در بازه ۱۰ ساله درباره آنها صحبت می‌شود، طرح‌هایی هستند که سرمایه‌گذار پیدا کرده‌اند، مصوب شدند و موافقت‌نامه اصولی دارند.
*برنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای تبدیل ۵ میلیون تن متانول به پروپیلن
فارس: در مصاحبه قبلی که با جنابعالی در دولت دوازدهم با عنوان «خاویار پتروشیمی-۶| نقشه راه وزارت نفت برای تولید پروپیلن/ سلمان فارسی سال آینده بهرهبرداری می‌شود» داشتیم، اشاره کردید که برنامه‌ای برای تبدیل ۵ میلیون تن متانول به پروپیلن تدوین شده است. آیا این برنامه در دولت فعلی نیز پیگیری می‌شود؟ چقدر پیشرفت داشته است؟
عباس‌زاده: اتفاقا الان طرح‌های متانولی به شرط تکمیل زنجیره با تمدید موافقت اصولی آنها موافقت می‌شود و زنجیره تکمیلی از جمله واحدهای MTP و MTO برای تبدیل متانول به پروپیلن و الفین در ادامه آنها اضافه می‌شود.
اخیرا یک مجوزی نیز از وزیر نفت اخذ شد که یک خط لوله بین عسلویه و منطقه انرژی‌بر پارسیان احداث شود تا ۵ میلیون تن متانول به آنجا منتقل شود، زیرا ما در عسلویه متانول زیادی داریم ولی زمین برای احداث واحدهای زنجیره ارزش متانول کم داریم. در نتیجه با این مجوزی که اخذ شد زمینه خوبی برای تبدیل متانول به سایر محصولات فراهم شد.
در حال حاضر بیش از ۵ میلیون تن مصرف متانول برای احداث واحدهای MTP (واحد تبدیل کننده متانول به پروپیلن)، طرح تعریف شده است.
فارس: امکانش هست کمی جزئی‌تر توضیح دهید، مثلا چه طرح‌هایی تعریف شده‌اند؟
عباس‌زاده: مثلا یک طرح توسط هلدینگ پتروفرهنگ تعریف شده است. یک طرح نیز گروه گسترش نفت و گاز پارسیان تعریف کرده است. یک طرح MTP توسط پتروشیمی زاگرس تعریف شده است. طرح آرمان متانول و توسعه صنعت لاوان نیز از در ادامه زنجیره متانول تولیدی خود طرح تبدیل متانول به الفین (MTO) تعریف کرده اند.
جدول ۱
فارس: این طرح‌ها مشمول تخفیف پلکانی خوراک می‌شوند؟
عباس‌زاده: بله، مشمول این مشوق خواهند شد. با پیگیری‌هایی که انجام شد آیین‌نامه تخفیف پلکانی خوراک را اصلاح و به هیئت دولت پیشنهاد دادیم که مورد موافقت قرار گرفت و در شرایط فعلی این آیین نامه به نحوی است که طرح‌های فوق مشمول حداکثر تخفیف خواهند بود.
*پیشرفت فیزیکی طرح اسلام‌آباد غرب ۶ درصد است
فارس: در دولت دوازدهم سه طرح ذیل «طرح جامع پروپیلن» در مرودشت، امیرآباد و اسلام‌آباد غرب تدوین شد. بااهمیت‌ترین طرح، طرح پروپیلن اسلام‌آباد غرب بود. موضع دولت جدید درباره این طرح چیست؟ پیشرفت فعلی طرح چقدر است؟
عباس‌زاده: پیشرفت فیزیکی طرح اسلام‌آباد غرب حدود ۶ درصد بوده و همچنان مورد حمایت شرکت ملی صنایع پتروشیمی است. در مجمع سالانه شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز بحث این طرح مطرح شده و تصمیم گرفته شد که طرح اسلام‌آباد غرب ادامه پیدا کند.
دانش فنی طرح پروپیلن اسلام‌آباد غرب برای اولین بار با دانش تماما ایرانی تامین می‌شود و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به همراه یک شرکت مشاور این کار را برعهده دارند.
فارس: طرح اسلام‌آباد غرب چه سالی به بهرهبرداری می‌رسد؟
عباس‌زاده: پیش‌بینی ما برای راه اندازی طرح GTPP اسلام آباد غرب، سال ۱۴۰۵ است.
فارس: خیلی عالی، دو طرح امیرآباد و مرودشت نیز تعریف شده بودند. این طرح‌ها در چه وضعیتی هستند؟
عباس‌زاده: طرح امیرآباد توسط یک بخش خصوصی در مرحله اخذ مجوز است ولی در مرودشت ما طرح تولیدی نداشتیم.
فارس: منظور بنده طرح MTP عسلویه است که محصولات آن با یک خط لوله به مرودشت منتقل می‌شود.
عباس‌زاده: هنوز مجوز احداث خط لوله عسلویه به مرودشت از طرف شورای اقتصاد صادر نشده است و فعلا نمی‌توانیم اقدامی درباره این طرح انجام دهیم.
فارس: یعنی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دولت فعلی با دو طرح امیرآباد و مرودشت موافق است؟
عباس‌زاده: به هر صورت طرح پتروشیمی امیرآباد از سوی وزارت نفت مجوز دارد و از نظر ما سرمایه‌گذار بخش خصوصی پس از کسب سایر مجوزها ازجمله مجوز زیست محیطی، می‌تواند برای تامین مالی این طرح‌ها اقدام کند. برای موضوع خط لوله پروپیلن به مرودشت هم هنوز مجوز شورای اقتصاد صادر نشده است.
فارس: طرح پروپیلن مرودشت را فرمودید مجوز نگرفته است، طرح پروپیلن امیرآباد الان چند درصد پیشرفت دارد؟
عباس‌زاده: هنوز به مرحله درصد پیشرفت فیزیکی نرسیده است و فعلا به دنبال اخذ مجوز زیست‌محیطی آن است.
*پتروشیمی سلمان فارسی در سال ۱۴۰۲ به بهرهبرداری می‌رسد
فارس: یکی از طرح‌های استراتژیک صنعت پتروشیمی، طرح PDH سلمان فارسی است که در صورت بهرهبرداری، نخستین طرح تبدیل مستقیم پروپان به پروپیلن خواهد بود. این طرح از سال ۱۳۸۹ در دستور کار قرار گرفته است اما در سال‌های اخیر پیشرفت آن سرعت گرفته است. می‌خواستم بپرسم این طرح الان چند درصد پیشرفت فیزیکی دارد و چه سالی به بهرهبرداری می‌رسد؟
عباس‌زاده: پیشرفت فیزیکی طرح سلمان فارسی حدود ۶۰ درصد است و طبق برآوردها در سال ۱۴۰۲ به بهرهبرداری می‌رسد. این پتروشیمی خوراک پروپان خود را از پتروشیمی بندرامام دریافت می‌کند و ظرفیت تولید سالانه ۴۵۰ هزار تن پروپیلن را خواهد داشت.
فارس: مصرف پروپان پتروشیمی سلمان فارسی چقدر است؟
عباس‌زاده: ۵۶۰ هزار تن در سال. بهرهبرداری از طرح سلمان فارسی از چند منظر برای ما اهمیت دارد. نخست اینکه از خام‌فروشی پروپان جلوگیری می‌کند و آن را در زنجیره ارزش به محصولات با ارزش‌تر تبدیل می‌کند. دوم اینکه این طرح، نخستین واحد PDH کشور خواهد بود و خط‌شکنی صورت خواهد گرفت که مابقی طرح‌های PDH نیز برای احداث و بهرهبرداری گام‌های رو به جلو بردارند.
فارس: چرا احداث پتروشیمی سلمان فارسی اینقدر طول کشید؟ از سال ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۲ حدود ۱۳-۱۴ سال زمان است.
عباس‌زاده: پروژه‌های PDH تعریف شده در کشور به طور کلی در وضعیت خوبی نبودند و نیستند. یکی از دلایل اصلی عقب‌ماندگی مربوط به تامین دانش فنی این واحدهاست که به صورت محدود توسط یک لایسنسور خاص ارائه می گردد و اگر چه یک شرکت اروپایی نیز لایسنس PDH را ارائه کرده است اما این لایسنس هنوز واحدهای مرجع کاملی ندارد.
به هر صورت مشکل تامین دانش فنی و سرمایه، شرکت‌های ایرانی را در شرایط تحریم دچار مشکل کرده بود، اما با روشهایی شرکت‌های ایرانی به این لایسنس دست پیدا کرده‌اند و غیر از پروژه سلمان فارسی، دو شرکت دیگر نیز دانش فنی PDH را تامین کرده‌اند.
به نظرم در چند سال آینده با بهرهبرداری از نخستین واحد PDHدر طرح سلمان فارسی، مابقی واحدهای PDH نیز سرعت می‌گیرند، زیرا طرح سلمان به عنوان یک طرح پایلوت مورد الگوی آنها قرار می‌گیرد.
*جزئیات ۱۴ طرح PDH در صنعت پتروشیمی
فارس: پیشرفت مابقی طرح‌های PDH چند درصد است؟
عباس‌زاده: مابقی طرح‌های PDHتعریف شده، در مراحل مقدماتی هستند. پتروشیمی جم، پتروشیمی انتخاب، پتروشیمی نفت و گاز رضوی، پتروپردیس سینا، آلای مهستان و کلهر شیمی، ۶ طرح PDH هستند که در منطقه کنگان تعریف شده‌اند و یک PDH نیز در منطقه انرژی‌بر پارسیان مجوز گرفته است. با احتساب طرح سلمان فارسی و واحد PDH کوروش و چند طرح دیگر، ۱۴ طرح PDH در کشور تعریف شده است.
جدول ۲- جزئیات ۱۴ طرح PDH در کشور
فارس: این واحدها سالانه به چه میزان پروپان نیاز دارند؟
عباس‌زاده: حدود ۳ میلیون تن خوراک این واحدها از خود صنعت پتروشیمی تامین خواهد شد و حدود ۴ میلیون تن نیز برنامه‌ریزی شده است که از پروپان پارس جنوبی استفاده شود، یعنی مجموعا ۷ میلیون تن پروپان به طرح‌های PDH در صورت بهرهبرداری همه آنها تزریق خواهد شد.
محصولات تولیدی این ۱۴ واحد، سالانه ۵ میلیون تن پلی‌پروپیلن و ۷ میلیون تن مابقی محصولات غیر از پلی‌پروپیلن خواهد بود.
*تا ۶ سال آینده صنعت پتروشیمی نمی‌تواند مشکل مازاد LPG را حل کند
فارس: کندی پیشرفت طرح‌های PDH درحالی رخ داده است که کشور با مشکل مازاد LPG (پروپان و بوتان) روبرو است. از طرفی فعلا برآیند راهکار وزارت نفت ناظر به LPG مازاد (حداقل ۳ میلیون تن در سال)، استفاده از آن به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها است. در این حوزه چه اقداماتی انجام شده است؟
عباس‌زاده: اسفندماه سال گذشته جلسه‌ای را با صاحبان همه طرح‌های PDH برگزار کردیم و مهمترین هدف جلسه این بود که به صاحبان طرح‌ها اخطار داده شود که اگر طرحی پیشرفت جدی نداشته باشد، مجوز آن ابطال خواهد شد.
یکی از مشکلات این طرح‌ها مربوط به کمبود زمین بود. ما نیز در نظر داشتیم که همه یا برخی از این طرح‌ها را به منطقه انرژی‌بر پارسیان منتقل کنیم. وزیر محترم نفت نیز با اجرای خط لوله انتقال پروپان از عسلویه به منطقه انرژی‌بر پارسیان توسط شرکت ملی گاز موافقت کرده اند.
در نتیجه قرار شد جلسات مداومی را با سرمایه‌گذاران PDH برگزار کنیم تا علاوه بر حل مشکلات آنها بر عملکرد آنها نیز نظارت بیشتری داشته باشیم تا در صورت عملکرد نامناسب درباره مجوز آنها تجدیدنظر شود.
فارس: برآورد شما از موعد بهرهبرداری از طرح‌های PDH چیست؟ چون هدررفت LPG سالانه اتفاق می‌افتد. تا چند سال باید صبر کنیم که این طرح‌ها به ثمر بنشینند؟
عباس‌زاده: این طرح‌ها یکی یکی در زمان‌های مختلف به بهرهبرداری می‌رسند. مثلا طرح مهرپتروکیمیا که متعلق به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام است ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. ظرفیت تولید این طرح، ۴۵۰ هزار تن پروپیلن است و طبق برآوردها در سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری خواهد رسید.
طرح پتروشیمی جم تحت عنوان «توسعه پلیمر کنگان» حدود ۱۰ درصد پیشرفت دارد. مشکل این طرح مربوط به زمین است که اگر مشکلش برطرف شود، دانش فنی دارد و قراردادهایش را منعقد کرده است. این طرح ان شالله تا سال ۱۴۰۵ به بهرهبرداری می‌رسد.
البته خدمت شما عرض کنم که در یک افق ۴-۵ ساله نباید انتظار داشت همه واحدهای PDH به بهرهبرداری برسند و تا قبل از ۶ سال نمی‌توان انتظار داشت طرح‌های PDH بتوانند خوراک پروپان را در ظرفیت تعریف شده جذب کنند. البته بخشی از پروپان هم در واحدهای الفینی مانند طرح پتروشیمی کیان جذب خواهد شد که پیش‌بینی می‌شود این طرح هم در سال ۱۴۰۴ راه اندازی شود.
فارس: آیا در بحث تامین مالی طرح‌های PDH مشکلی وجود دارد؟
عباس‌زاده: اگرچه تامین منابع مالی هم برای طرح های پتروشیمی اهمیت دارد ولی اکثر این طرح‌ها برنامه مشخص برای تامین مالی دارند چون در هلدینگ‌های بزرگ پتروشیمی قرار دارند و توانمندی سرمایه‌گذاری در آنها وجود دارد. احداث یک واحد PDH ، به ظرفیت حدود ۴۵۰ هزار تن محصول پروپیلن، به حدود ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه نیاز دارد.
*دو طرح تولیدکننده مواداولیه صنایع نساجی به کجا رسیدند؟
فارس: یکی از نیازهای اصلی صنایع پایین‌دستی به مواد اولیه «پلی اتیلن ترفتالات» است که در مصاحبه قبلی با عنوان «نسخه حکمران برای توسعه واحدهای آروماتیکی پتروشیمی/ موافق اعطای تخفیف بلندمدت نیستم» درباره آن صحبت شد. در آن مصاحبه شما دو طرح فرساشیمی و طرح پِت کردستان را به عنوان طرح‌های تولید این محصول عنوان کردید. این طرح‌ها در چه وضعیتی قرار دارند؟
عباس‌زاده: در طرح PET کردستان یک کنسرسیوم بانکی تشکیل شده است و بحث تامین مالی این طرح تقریبا حل شده است. پیش‌بینی می‌شود این طرح در سال ۱۴۰۶ به بهرهبرداری برسد. پارازایلن مورد نیاز این طرح از عسلویه حمل می‌شود.
طرح فرساشیمی یک مجموعه تولیدکننده پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) کوچکتر است که در عسلویه تعریف شده است. این طرح زمینش را تهیه کرده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری برسد.
*هدایت سهم متانول به پروپیلن در سبد محصولات پتروشیمی در افق ۱۰ ساله
فارس: مقایسه سبد محصولات پایه پتروشیمی ایران با میانگین جهانی نشان می‌دهد که تولیدات برخی محصولات مثل متانول در سبد محصولات ایران بالا بوده ولی محصولاتی مانند پروپیلن و آروماتیک‌ها سهم اندکی دارند. بعد از گذر از دو برنامه توسعه هفتم و هشتم چه تغییری در سبد محصولات پتروشیمی ایران رخ می‌دهد؟ آیا به توازن و استاندارد تولید محصولات پتروشیمی در دنیا نزدیک می‌شویم؟
عباس‌زاده: به دلیل اینکه اکثر طرح‌های برنامه هفتم توسعه، طرح‌های نیمه‌تمام سنوات قبل هستند، لذا تا پایان سال ۱۴۰۶، تغییری چندانی در سبد محصولات پایه پتروشیمی ایران رخ نخواهد داد، ولی ظرفیت تولید متانول ایران باز هم افزایش می‌یابد، زیرا تمامی طرح‌های متانولی که قبلا تعریف شده است تا پایان برنامه هفتم به بهرهبرداری می‌رسند.
طبق برآوردها، ظرفیت تولید متانول در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۴ میلیون تن بوده است. در سال ۱۴۰۶ این عدد به ۳۰ میلیون تن خواهد رسید و در ۱۴۱۱ عدد ۴۰ میلیون تن در سال را ثبت خواهد کرد.
در سال ۱۴۰۰ مصرف متانول در کشور حدود ۰.۴ میلیون تن در سال است. این عدد در سال ۱۴۰۶ به ۴ میلیون تن و در سال ۱۴۱۱ به ۱۴ میلیون تن در سال می‌رسد. این مصرف متانول اکثرا به سمت تولید پروپیلن در طرح‌های MTP هدایت می‌شود. پس به نظرم یکنواختی و توازن در محصولات پتروشیمی در یک افق ۱۰ ساله بهتر خواهد شد. (تصویر ۱).
تصویر ۱- میزان تولید و مصرف متانول (واحد: میلیون تن در سال)
*به زودی فراخوان تنفس خوراک برای واحدهای PDH انجام می‌شود
فارس: اگر به عنوان سخن پایانی نکته‌ای مغفول مانده است، در خدمتتان هستیم.
عباس‌زاده: اصلاح اساسنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی یکی از جدی‌ترین اولویت‌های ماست. در حال حاضر ما اقداماتی را برای صنعت پتروشیمی انجام می‌دهیم که از نظر جایگاه قانونی گاها با اساسنامه فعلی شرکت کاملا همخوانی ندارد.
در دولت سیزدهم با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس بار دیگر اساسنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی بازنگری شد و برای وزارت نفت ارسال شد. به زودی اساسنامه جدید شرکت برای بررسی و تصویب به مجلس ارسال می‌شود.
موضوع دیگر که تاثیر زیادی به صنعت پتروشیمی خواهد گذاشت، قانون پتروپالایشگاه‌ها است. مشوق این قانون که «تنفس خوراک» است باعث شده که طرح‌های پتروپالایشگاهی در کشور تعریف و اجرایی شوند که اخیرا با تلاش دولت و مصوبه مجلس این «تنفس خوراک» شامل پروپان و بوتان نیز شده است.
طرح‌های پتروپالایشگاهی به سرمایه‌گذاری زیادی نیاز دارند و سرمایه‌گذاری هر طرح به ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد. این طرح‌ها نیز بر زنجیره ارزش پتروشیمی اثر می‌گذارند و خلاهای صنعت پتروشیمی در محصولات مایع را پوشش می‌دهند.
فارس: با توجه به مشمول شدن طرح‌های خوراک پروپان و بوتان ذیل قانون تنفس خوراک، شما برنامه‌ای برای فراخوان و اعطای تنفس خوراک به طرح‌ها ندارید؟
عباس‌زاده: به طرح‌هایی که از قبل به صورت خوراک پروپان و بوتان تعریف شده بودند، مکاتبه‌ای صورت گرفته است که اگر علاقه‌مند هستند از ظرفیت این قانون برای تسریع در تکمیل طرح‌ها استفاده کنند. ضمن اینکه مقداری بوتان که قابل تخصیص است را روی سامانه سرمایه‌گذاری خواهیم گذاشت تا سرمایه‌گذاران برای تعریف پروژه‌ها اقدام کنند. انشاالله به زودی فراخوان آن نیز انجام می‌شود.
فارس: خیلی ممنون بابت وقتی که در اختیار خبرگزاری فارس قرار دادید.
عباس‌زاده: ممنون از شما. امیدوارم که بتوانیم با توسعه متوازن صنعت پتروشیمی گام مهمی در حوزه ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی در کشور برداریم.
مصاحبه از: سیداحسان حسینی
انتهای پیام/
