مدرسه «نقشه تربیتی» می‌خواهد | خبرگزاری فارس

مجید مجیدی مدیر پژوهشی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس درباره هفته امور تربیتی و تربیت اسلامی، اظهار کرد: پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران سرآغاز تحولات و رخدادهای تحول آفرین در شؤون مختلف زندگی مردم شد؛ یکی از عرصه‌های بروز این تحولات، حوزه فرهنگ و به ویژه زمینه تعلیم و تربیت است.

وی ادامه داد: یکی از رخدادهای بسیار مهم و مبارک در زمینه تعلیم و تربیت،‌ تأسیس ستادهای امور تربیتی در وزارت آموزش و پرورش در ۸ اسفندماه ۱۳۵۸ که یادگار شهیدان رجایی و باهنر است.

* تغییراتی در نحوه فعالیت‌های امور تربیتی

مجیدی گفت: در طول چهار دهه گذشته، آموزش و پرورش دستخوش تغییرات ساختاری و فرآیندی مختلفی شده است؛ به‌گونه‌ای که این تغییرات بر نگرش معلمان و دانش‌آموزان، متناسب با اقتضائات و شرایط اجتماعی تأثیر‌گذار بوده است.

وی اضافه کرد: نهاد امور تربیتی، به عنوان ستون اصلی تربیت در دستگاه تعلیم و تربیت از این تغییرات مستثنی نبوده و تغییراتی در نحوه فعالیت‌ها، بازتعریف و یا شکل‌گیری مجدد آن در آموزش و پرورش به‌وجود آمده است.

* نگاه‌های مختلف به امور تربیتی

مدیر پژوهشی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان بیان کرد: گروهی معتقدند تأسیس نهاد امور تربیتی در ساختار آموزش و پرورش به افتراق آموزش و پرورش از یکدیگر دامن زده است و پس از گذشت چندسال از انقلاب و به ویژه با پایان ایام دفاع مقدس، نگاه فن‌سالارانه در آموزش و پرورش غلبه یافته و امورتربیتی به نهادی بروکراتیک و اداری در مدارس تبدیل شده است.

وی افزود: در مقابل، گروهی دیگر پیگیری مستمر و هرچه دقیق‌تر فعالیت‌های تربیتی مدارس، تقویت بخش غیررسمی تعلیم و تربیت، کنشگری اجتماعی و سیاسی و تقویت بنیه‌های اعتقادی و انقلابی دانش‌آموزان را از جمله مزایای تأسیس این نهاد بر می‌شمارند.

*معلم در جامعه نقش الگو دارد

مجیدی اظهار کرد: گذشته از بررسی و نقد دیدگاه‌های مطرح شده، بر اساس اصول تعلیم و تربیت اسلامی که متأثر از آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام است، معلم در جامعه نقش الگو داشته و دارد و متخصص‌ترین افراد در یک حیطه خاص نیز بر شاگردان خود تأثیر مستقیم و غیرمستقیم تربیتی داشته‌اند.

وی اضافه کرد: بدیهی است هرچه سن متربیان پایین‌تر باشد این تأثیرپذیری بیشتر خواهد بود. گفتنی است که این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری یکسان نبوده و باتوجه به شرایط و وضعیت معلم و شاگرد متفاوت است.

*تربیت یک دانش‌آموز به صورت دفعی و توسط یک الگو محقق نخواهد شد

مدیر پژوهشی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان اظهار کرد: به گواه بسیاری از معلمان، دانش‌آموزِ برخوردار از شناخت معارف اسلامی و مؤدب به آداب دینی، ضریب سلامت روان مدرسه را افزایش داده و بی‌شک ذهن او آمادگی هرچه بهتر و بیشتری برای فراگیری دانش خواهد داشت.

وی با بیان اینکه تربیت یک دانش‌آموز به صورت دفعی و توسط یک الگو محقق نخواهد شد، گفت: نقش خانواده و به‌ویژه پدر و مادر، معلمان و مربیان مدرسه، همکلاسی‌ها، محیط پیرامونی خانه و مدرسه، عوامل و متغیرهای اقتصادی و اجتماعی جامعه در گذر زمان در تربیت یک دانش‌آموز مؤثر خواهند بود. همچنین برای بررسی آسیب‌های رفتاری و مشکلات روان‌شناختی دانش‌آموز نیز باید به این عوامل توجه شده و فرد را در یک نظام ارتباطی بررسی کرد.

*اهمیت نقش مربی امور تربیتی دوچندان است

مجیدی بیان کرد: در عصر حاضر، آموزش و پرورش به عنوان یک خرده نظام از نظام اجتماعی، درگیر آسیب‌ها و نابهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری در برخی دانش‌آموزان است و با گسترش دسترسی دانش‌آموزان به فضای مجازی و تلفن‌های همراه هوشمند، این آسیب‌ها شدت یافته است. بی‌شک برای حل مشکلات، نیازمند شناخت مسائل و داشتن نگاه نظام‌مند و همه جانبه هستیم.

وی با بیان اینکه نقش مربی امور تربیتی در این شرایط و با ظهور و بروز فناوری‌ها و رسانه‌ها نسبت به گذشته از اهمیت دو چندانی برخوردار است، افزود: مربی امور تربیتی باید علاوه بر تربیت خویشتن که اصل اول و بنیادین در تعلیم و تربیت است، نسبت به شناخت دنیای نوجوان امروز و فناوری‌های نوین، مهارت برقراری ارتباط مؤثر، مهارت سواد رسانه‌ای و دیجیتال و ده‌ها تکنیک و روش مجهز باشد تا بتواند نقشه تربیتی مدرسه خود را با همراهی و همکاری سایر معلمان و مربیان مدرسه طراحی و اجرا کند.

*نقشه تربیتی مدرسه، نیازمند طراحی و اجراست

مدیر پژوهشی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان با تأکید بر اینکه نقشه تربیتی مدرسه، نیازمند طراحی و اجراست، اظهار کرد: قطعاً هیچ برنامه‌ای بدون اجرا محقق نمی‌شود؛ اما طراحی آن نیازمند وقت‌گذاری، دقت، مشورت و مشارکت همه ارکان تربیتی مدرسه است.

وی ادامه داد: مربی تربیتی برای طراحی و اجرای نقشه تربیتی باید نگاه مسأله‌محور به پدیده‌ها داشته باشد و در این صورت می‌تواند «اقتضائات و شرایط را بشناسد»، «مشکل را به مسأله یا مسائل تبدیل کند»، «نقش‌ها را توزیع کند»، «در صورت لزوم نقشه را تغییر دهد»، «فعالیت‌ها و رشد دانش‌آموزان را رصد کند» و «ظرفیت‌های درون و برون مدرسه را شناسایی و بسیج کند».

 *نقش کلیدی مربیان تربیتی در هم‌گرایی ارکان مدرسه

مجیدی گفت: برای شناسایی و حل مسائل و آسیب‌های اجتماعی باید مدرسه به مدرسه حرکت کنیم و این فرآیند مستلزم تربیت مربیان و معلمان آگاه، خوش‌فکر، خلاق و متعهد است؛ معتقدم در نظام آموزش و پرورش، معلمان و مربیان بسیاری با این شاخص‌ها وجود دارند و به‌کارگیری آنان نیازمند رصد و شناسایی، برنامه‌ریزی غیرمتمرکز و حرکت براساس نقشه تربیتی منحصربه‌فرد در هر مدرسه است.

وی با بیان اینکه مربیان تربیتی به عنوان یکی از عناصر اصلی در سنگر تعلیم و تربیت، نقش کلیدی در هم‌گرایی ارکان مدرسه و راهبری نقشه تربیتی مدرسه خواهند داشت، اضافه کرد: مسؤولان و برنامه‌ریزان آموزش و پرورش، باید به باز‌تعریف نقش مربیان امور تربیتی پرداخته و آنان را در مواجهه با تهاجم فرهنگی و جنگ‌نرم مجهز کنند؛ بی‌شک مجاهدت در عرصه کنونی تعلیم و تربیت کمتر از مجاهدت رزمندگان در دوران هشت سال دفاع مقدس نخواهد بود.

انتهای پیام/