صفر تا صد هدررفت گازمایع در پالایشگاههای نفتی/ بیش از ۲۰۰ هزار تن LPG سوزانده شد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گازمایع (LPG) شامل دو هیدروکربن پروپان و بوتان است که در پالایشگاههای نفتی و پالایشگاههای گازی تولید می‌شود.
گازمایع در پالایشگاههای نفتی در کنار بنزین، گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی تولید می‌شود. طبق آمار وزارت نفت تولید گازمایع در پالایشگاههای نفتی سالانه حدود ۲.۴ میلیون تن است.
جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این باره می‌گوید: در حال حاضر مجموع تولید LPG در پالایشگاههای نفتی سالانه ۲.۴ میلیون تن است که از این میزان ۱.۸ میلیون تن در داخل کشور برای مصارف خانگی در مناطق فاقد لوله‌کشی گاز استفاده شده و مابقی آن صادر می‌شود.
عمده تولید گازمایع در پالایشگاههای گازی نیز مربوط به مجتمع پارس جنوبی است که در کنار گاز طبیعی و میعانات گازی از میادین گازی استخراج می‌شود و ظرفیت تولید این محصول حدود ۱۰ میلیون تن در سال از پالایشگاههای گازی برآورد می‌شود.
تحولات بازار جهانی گازمایع و محدودیت صادراتی ناشی از تحریم‌های نفتی مانع از فروش بخشی از گازمایع ایران شده است. بنابر اسناد متعدد سالانه حداقل ۳ میلیون تن از گازمایع مجتمع پارس جنوبی از سال ۹۷ تاکنون در خطوط لوله و فلرها هدر رفته و سوزانده شده است.
اما دایره هدررفت گازمایع تنها به پالایشگاههای گازی محدود نمی‌شود بلکه طبق اسناد موجود نزد خبرگزاری فارس، در پالایشگاههای نفتی نیز به دلیل محدودیت صادراتی این سوخت باارزش هدر می‌رود.
در ادامه به بررسی هدررفت گازمایع در ۷ پالایشگاه نفتی کشور با استناد به نامه‌نگاری‌های انجام شده با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ می‌پردازیم.
*هدررفت ۴۰ درصد از تولید گازمایع پالایشگاه اصفهان
شرکت پالایش نفت اصفهان در نامه‌ای مورخ ۱۴/۰۱/۱۴۰۰ عنوان می‌کند که تولید روزانه گازمایع این پالایشگاه روزانه ۱۵۰۰ تن است و به دلیل پر شدن تمامی مخازن ذخیره‌سازی گازمایع، هم‌اکنون ۴۰ درصد از این سوخت (۶۰۰ تن در روز) در حال سوزاندن است.
سپس این شرکت در نامه دیگری در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۲۳ اعلام می‌کند که در برخی روزها همه گازمایع تولیدی به مدار سوخت گازی پالایشگاه تزریق می‌شود و هنوز افزایش برداشت این محصول صورت نگرفته است (به دلیل محدودیت صادراتی ناشی از تحریم). همچنین در این نامه نیز تاکید می‌شود که در حال حاضر بین ۶۰۰۰-۷۰۰۰ بشکه در روز (بیش از ۴۰ درصد از حجم تولید) از گازمایع تولیدی در حال سوزاندن است.
شرکت پالایش نفت اصفهان همچنین در نامه دیگری در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۲۸ عنوان می‌کند که همچنان به دلیل محدودیت‌ها و پر بودن مخازن، حجم زیادی از گازمایع را می‌سوزاند. در این نامه آمده است: متوسط تولید گازمایع در ۲۷ روز اول سال جاری ۱۴۵۰ تن و متوسط برداشت این محصول ۹۸۰ تن بوده است و مازاد بر این به مدار سوخت پالایشگاه تزریق شده است.
این شرکت در نامه دیگری در تاریخ ۱۴۰۰/۰۲/۲۰ عنوان می‌کند که تغییری در برداشت گازمایع از پالایشگاه صورت نگرفته است و به دلیل پر بودن مخازن، روند هدررفت این سوخت باارزش ادامه دارد.
اگر فرض شود که مشکل سوزاندن گازمایع پالایشگاه اصفهان تا پایان اردیبهشت‌ماه حل شده است و تنها در دو ماه ابتدایی سال روزانه معادل ۶۰۰ تن گازمایع (۴۰ درصد تولید) هدررفته است، بدین ترتیب حجم هدررفت گازمایع پالایشگاه اصفهان در سال جاری حدود ۳۶۰۰۰ تن بوده است.
*هدررفت روزانه ۳۳۰ تن گازمایع در پالایشگاه آبادان در ابتدای سال ۱۴۰۰
شرکت پالایش نفت آبادان در نامه‌ای مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۷ اعلام می‌کند که از ۱۶ تا ۲۶ اسفند به میزان ۲۷۰۰ تن گازمایع به دلیل عدم برداشت کافی در رینگ سوخت پالایشگاه سوزانده شده است. طبق این نامه، حداقل ۳۵۰ تن در روز باید به برداشت گازمایع پالایشگاه آبادان اضافه شود که در غیراین صورت این میزان گازمایع در آینده هدر خواهد رفت.
این شرکت در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۲۸ در نامه دیگری عنوان می‌کند که طی ۱۰ روز گذشته حدود ۳۳۰۰ تن گازمایع در رینگ سوخت پالایشگاه هدررفته است (میانگین روزانه ۳۳۰ تن).
شرکت پالایش نفت آبادان در نامه‌ای در تاریخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۷ عنوان می‌کند که از ابتدای اسفند ۱۳۹۹ لغایت ۱۴۰۰/۰۲/۰۵ حدود ۷۹۵۰۰ تن گازمایع در این شرکت تولید شده است و میزان برداشت در همین مدت حدود ۶۰۷۰۰ تن بوده است که نشان‌دهنده ۱۸۸۰۰ تن تزریق این فرآورده به سیستم سوخت پالایشگاه است.
فرض میکنیم ۱۰ روز پس از نامه آخر مشکل برداشت گازمایع این شرکت به کل حل شده است. در نتیجه با یک تناسب ساده میزان هدررفت گازمایع در پالایشگاه آبادان به دلیل محدودیت صادراتی حدود ۲۲۰۰۰ تن بوده است.
*هدررفت بوتان پالایشگاه بندرعباس به دلیل پر شدن مخازن ذخیره‌سازی
شرکت پالایش نفت بندرعباس در نامه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۳۱ عنوان کرده است میزان موجودی مخازن نهایی گازمایع در پالایشگاه بندرعباس حدود ۴۲۰۰ تن و فضای خالی جهت ذخیره‌سازی آن، حدود ۶۵۰ تن است. همچنین میانگین تقریبی تولید گازمایع ۵۴۰ تن در روز و متوسط برداشت ۴۹۰ تن در روز در ماه فروردین ۱۴۰۰ بوده است. این پالایشگاه در تاریخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۲ نیز نامه‌ای مشابه به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال کرده است.
این شرکت در نامه دیگری در تاریخ ۱۴۰۰/۰۲/۱۲ عنوان کرده است که میزان موجودی مخازن از ۶۵۰ تن به ۴۳۰ تن کاهش پیدا کرده است. همچنین موجودی مخازن بوتان ظرف ۲۴ ساعت آینده پر خواهد شد و بعد از آن به ناچار بوتان مازاد سوزانده خواهد شد. شرکت پالایش نفت بندرعباس در نامه مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۰۲ عنوان کرده است که سطح موجودی مخازن به ۱۶۰ تن کاهش پیدا کرده است.
در مجموع طبق نامه‌نگاری‌ها هدررفت پروپان در پالایشگاه بندرعباس مطرح نشده است هر چند که هدررفت بوتان در این واحد در سال جاری بسیار محتمل بوده است. کاهش تدریجی موجودی ذخایر گازمایع این پالایشگاه نشان می‌دهد که در صادرات گازمایع ایران مشکلاتی جدی وجود دارد.
*سوزاندن ۱۰۰ هزار تن گازمایع در پالایشگاه ستاره خلیج فارس در ۵ ماه
شرکت نفت ستاره خلیج فارس در نامه‌ای مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۱۶ عنوان کرده است که میانگین برداشت گازمایع توسط شرکت ملی پخش متناسب با میانگین تولید ۱۰۰۰ تن در روز نبوده و به صورت میانگین روزانه ۴۶۷ تن معادل ۵۰ درصد از تولید گازمایع این پالایشگاه برداشت می‌شود. در نتیجه این شرکت به دلیل محدودیت در ذخیره‌سازی گازمایع در مخازن مجبور به سوزاندن محصول باارزش گازمایع در واحد سوخت شده است.
این شرکت در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۰۸ در نامه‌ای اشاره کرد که میانگین برداشت گازمایع از پالایشگاه روزانه ۳۷۰ تن در ماه فروردین بوده است درحالی که تولید روزانه گازمایع ۱۰۰۰ تن است. همچنین تاکید شده است که شرکت نفت ستاره خلیج فارس از ابتدای سال ۱۴۰۰ ناگزیر به سوزاندن محصول باارزش گازمایع در واحد سوخت شده است (جدول ۱).
جدول ۱- جدول پیوست شده به نامه ۱۴۰۰/۰۱/۰۸ شرکت نفت ستاره خلیج فارس
شرکت نفت ستاره خلیج فارس در نامه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۱ میانگین برداشت روزانه گازمایع در فروردین‌ماه ۱۴۰۰ را ۷۸۰ تن اعلام کرده است درحالی که میزان تولید روزانه بیش از ۱۲۰۰ تن در ماه فروردین است. در نتیجه مابقی گازمایع سوزانده و هدر رفته می‌شود.
همچنین طبق نامه مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۱۸ میزان تولید گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اردیبهشت سال جاری، روزانه بیش از ۱۰۰۰ تن بوده ولی برداشت این سوخت تنها روزانه ۵۴۲ تن بوده است و مابقی گازمایع تولیدی سوزانده شده است.
اگر فرض شود که در خوشبینانه‌ترین حالت مشکل برداشت گازمایع این پالایشگاه تا پایان اردیبهشت‌ماه حل شده باشد، بدین ترتیب با عبور از فصل سرما در سال ۹۹، در مجموع در سه ماه اسفند ۹۹، فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ حدود ۴۳۰۰۰ تن گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس هدررفته است.
البته مشکلات هدررفت گازمایع تنها به سال جاری محدود نمی‌شود بلکه به طور مثال طبق اسناد واصله، تولید گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس در خرداد سال ۹۹ حدود ۱۲۰۰ تن در روز بوده است ولی این سوخت تنها به میزان ۴۳۰ تن در روز برداشت شده است. همچنین میزان برداشت گازمایع این پالایشگاه در تیرماه سال ۹۹ کمتر از ۵ درصد تولید بوده است. در نتیجه با یک حساب سرانگشتی میزان هدررفت گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دو ماه خرداد و تیر سال ۹۹ حدود ۵۷۰۰۰ تن بوده است.
در مجموع در ۵ ماه اشاره شده در نامه‌نگاری‌ها حدود ۱۰۰ هزار تن گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس هدررفته است.
*جزئیات هدررفت گازمایع پالایشگاه شازند اراک در سال ۹۹
شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند در نامه‌هایی مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۰۷ و ۱۴۰۰/۰۲/۰۵ عنوان کرده است که به دلیل عدم برداشت متناسب با تولید گازمایع اجبارا بخشی از این محصول در کوره‌های شرکت سوزانده شده است و بخشی از آن نیز ناچارا به مشعل‌های پالایشگاه هدایت شده است.
جدول ۲ میزان هدررفت گازمایع در این پالایشگاه در سال ۹۹ را نشان می‌دهد. بدین ترتیب با تبدیل حجم به جرم، میزان هدررفت گازمایع (سوخت کوره+فلرینگ) پالایشگاه شازند در سال ۹۹ حدود ۲۱۰۰۰ تن بوده است.
جدول ۲- گازمایع پالایشگاه شازند (واحد: لیتر)
*روزانه ۴۰۰ تن گازمایع در پالایشگاه تهران هدر می‌رود
شرکت پالایش نفت تهران در نامه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۱۳ عنوان کرده است که با توجه به انباشت فرآورده گازمایع در مخازن ذخیره پالایشگاه متاثر از برداشت ناکافی متناسب با تولید، تزریق گازمایع به شبکه سوخت پالایشگاه تهران مطابق جدول ۳ انجام شده است.
جدول ۳
در صورتی که هدررفت روزانه ۴۰۰ تن در پالایشگاه تهران از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان اردیبهشت‌ماه ادامه یافته باشد، به صورت تخمینی حدود ۲۴۰۰۰ تن گازمایع این پالایشگاه به دلیل محدودیت در برداشت (ناشی از محدودیت صادراتی) سوزانده شده است.
*هشدار پالایشگاه لاوان درباره پر شدن مخازن گازمایع در خرداد ۱۴۰۰
شرکت پالایش نفت لاوان در نامه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۱۷ عنوان کرده است که موجودی قابل برداشت فرآورده گازمایع این شرکت بیشتر از ۷۱۴۰ متر مکعب (۳۸۵۰ تن) بوده و روزانه به میزان ۲۳۰ متر مکعب (۱۲۵ تن) به موجودی اضافه می‌شود. در نتیجه مخازن ذخیره‌سازی گازمایع حداکثر تا ۳ روز دیگر پُر می‌شود.
هر چند اطلاعات دیگری درباره وضعیت گازمایع این پالایشگاه در دسترس نیست اما به نظر می‌رسد فارغ از میزان هدررفت، بخشی از گازمایع تولیدی از این پالایشگاه نیز هدررفت داشته است.
* هدررفت حداقل ۲۰۰ هزار تن LPG در ماه‌های ابتدایی سال
در مجموع بررسی همین تعداد نامه‌ها و اسناد واصله نشان می‌دهد که سالانه حداقل ۲۰۰ هزار تن گازمایع از ۷ پالایشگاه نفتی کشور در ۲ الی ۳ ماه ابتدای سال هدر می‌رود. با در نظر گرفتن قیمت گازمایع معادل تنی ۵۰۰ دلار در ماه‌های گرم سال، عدم‌النفع کشور در ۲-۳ ماه سال جاری حدود ۲.۵ هزار میلیارد تومان بوده است.
آنچه در این گزارش مطرح شد ناظر به اسنادی است که جزئیات آن نزد خبرگزاری فارس محفوظ است ولی پیش‌بینی می‌شود هدررفت گازمایع در پالایشگاههای نفتی کشور بیشتر از مقداری باشد که در این گزارش آورده شده است. هنوز شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گزارش جامعی درباره میزان هدررفت گازمایع در پالایشگاه‌ها منتشر نکرده است.
پیش از انتشار این گزارش نیز خبرگزاری فارس اسناد متعددی را درباره هدررفت گازمایع در مجتمع پارس جنوبی منتشر کرده است که در آدرس‌های (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳) قابل مشاهده است.
انتهای پیام/
