یادداشت: نقش جهاد تبیین در راهبرد ارتباط با همسایگان
به گزارش سرویس یادداشت خبرگزاری فارس، دکتر حمیدرضا حسینی دانا رئیس اندیشکده راهبردی رسانه‌ها و فضای مجازی در یادداشتی نوشت: پس از فرسایشی شدن گفت‌وگوهای رفع تحریم در وین، کشورهای تحریم شده با تشکیل تروئیکای منطقه‌ای به شعارِ: “محدود بودن فرصت‌ها برای رسیدن به توافق”، عینیت بخشیدند. بدین ترتیب کشورهای ایران، چین و روسیه راه درست را انتخاب کردند.
آمریکا و متحدانش پس‌ازآنکه به پایان فهرست تحریم‌ها رسیدند، در سردرگمی محض به سر می‌برند. اما مقامات آن‌ها به‌طور روزانه با فضاسازی رسانه‌ای و تأکید بر تمام شدن فرصتِ رسیدن به توافق، ایران را تحت‌فشار قرار می‌دهند تا تسلیم شود و این در حالی است که ایران با قدرت‌نمایی در سیاست مقاومت، هنوز نسبت به قدرت نرم، غفلت می‌کند و دستور کاری برای مدیریت رسانه‌هایش ندارد.
بااین‌حال، پذیرفته شدن ایران در سازمان همکاری شانگهای، برقراری ارتباط با قفقاز، آغاز اجرای توافقنامه راهبردی با چین، علنی کردن خرید نفت ایران توسط طرف چینی و توافق اساسی ایران و روسیه برای گسترش روابط راهبردی؛ نشان از آن دارد که تحریم‌ها در حال فروریختن است.
به‌عبارت‌دیگر، پروژههایی مانند: “یک کمربند – یک‌راه” برای متصل کردن بیش از یک‌صد کشور جهان، به همکاری ایران نیاز دارد تا به‌عنوان لنگر امنیتی دریای چین تا غرب آسیا و ترانزیت کالاهای شمال و جنوب، به اعضای این پروژه کمک کند.
جلوگیری از ارتباط تجاری ایران و همسایگان
اعلام عمومیِ راهبرد ضد تحریمیِ: “ارتباط با همسایگان” توسط جمهوری اسلامی ایران، بیش از یک سال و نیم است که مثلث غرب، رژیم صهیونیستی و دولت‌های عربی خلیج‌فارس را به تکاپو واداشته تا از طریق ایجاد یک اتحادیۀ فرهنگی ـ اقتصادی با عنوان پیمان صلح ابراهیمی (پروژۀ عادی‌سازی روابط کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی)، تهران را به انزوای کامل بکشند و درد تحریم‌های اقتصادی را صدچندان کنند.
جغرافیای این پیمان از مراکش تا مالزی و حتی چین و روسیه را در بر می‌گیرد و با وساطت دنیس راس و جرد کوشنر، حدود ۱۲ کشور اسلامی اطراف ایران به‌ویژه همسایگان جنوبی و شمالی را همراه کرده و در حال تکمیل حلقۀ شرقی و غربی ایران است. با تکمیل این پروژه، منافع ملی ایران در منطقه با تهدید دائمی روبرو می‌شود و امکان ارتباط تجاری و حتی سیاسی با همسایگانش تقریباً ناممکن می‌شود.
این در حالی است که چنین راهبرد مهمی از پیوست رسانه‌ای و روابط عمومی برخوردار نیست اما نیاز همسایگان به ایران سبب شده تا قفقاز، هند، چین، روسیه و آسیای مرکزی با تکیه‌بر پیمان‌های منطقه‌ای به دنبال استفاده از شرایط ضعف امریکا و مقاومت در برابر سنگ‌اندازی صهیونیست‌ها برای بازتعریف روابط خود با ایران باشند.
درواقع، خروج تدریجی آمریکا از دو کشور افغانستان و عراق و همچنین افزایش قیمت جهانی نفت، زمینۀ همکاری بین کشورهای آسیایی را فراهم کرده تا آن‌ها به دو جریان اصلی: خیزش نرم چین و همکاری انتقادی روسیه نزدیک شوند و در این مسیر، زمینۀ همکاری با ایران را فراهم کنند.
موانع تجارت از دیدگاه طرف روسی
به‌عنوان‌مثال، رجب صفروف، رئیس شورای روابط عمومی روسیه و ایران پس از سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه گفت: «به آیندۀ نزدیک، خوش‌بین هستیم و می‌دانیم که برخلاف دوره‌های قبلی، ایران در این فضای همکاری، بسیار جدی است و سعی می‌کند مشکلات تجارت بین طرفین از میان برود.»
البته بایستی آگاه بود که تحریم‌های غرب علیه روسیه سبب شده تا صدها هزار شرکت روسی از مدار همکاری جهانی خارج‌شده یا دچار محدودیت شوند. لذا آن‌ها به دنبال تأمین امنیت تجارت در منطقه و استفاده از ظرفیت‌های بی‌نظیر ایران هستند.
بااین‌حال طرف روسی اذعان می‌دارد که طرفین از اوضاع‌واحوال دیگران بی‌خبر هستند و حتی برای اطلاع‌یابی از اتفاقات کشورهای همسایه بایستی به خبرگزاری‌های بین‌المللی مراجعه کنند. علاوه بر آن، مشکلات شدید بانکی، لجستیکی و گمرکی؛ مانع از توسعۀ روابط تجاری شده است.
نقش رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها
با این مقدمه بایستی در نظر داشت که تحقق خواستۀ روابط اقتصادی کامل بین ایران و همسایگانِ دور و نزدیک به زمان نیاز دارد تا ضمن معرفی ظرفیت‌ها و خطوط همکاری، کریدورهای موردنیاز به‌ویژه مسئلۀ رفع تحریم بانکی ایران و آزادی تجارت بین شرکت‌ها فراهم شود.
به‌عبارت‌دیگر به دلیل عدم همراهی آمریکا و متحدانش با این نظم جدید بین‌المللی به‌راحتی نمی‌توان منتظر بهبود اوضاع بود؛ یعنی بایستی در نظر داشت که جبهۀ مقابل از تمام ظرفیت‌های خود برای تخریب این نظم جدید استفاده خواهد کرد و با سیاست تشویق و تنبیه گروهی، کشورها را از همکاری با ایران منصرف خواهد کرد.
در این میان هیچ عامل راهبردی به‌اندازه رسانه‌ها و البته روابط عمومی‌ها نمی‌تواند پشتیبان کشور در دوستی و همکاری با همسایگان باشد. لذا ایفای نقش جهادی در مدیریت صحیح رسانه‌ها برای انتقال پیام صلح و دوستی به همسایگان و همچنین معرفی نیازها و ظرفیت‌های طرفین؛ عاملی برای اعتباربخشی به اقدامات دولت و روان‌سازی ارتباط بین ملت‌ها خواهد بود.
همچنین دستگاه‌های اقتصادی و تجاری بایستی بدانند که در زیر بمباران تحریم‌ها بایستی پرچم تولید، صادرات و همکاری‌های بین‌المللی را برافراشته نگه دارند و با استفاده از ظرفیت حوزه‌های روابط عمومی، ضمن تکرار پذیر کردن این موفقیت‌ها، راه‌های جدیدی را برای غلبه بر تحریم‌ها و تقویت روابط منطقه‌ای ایجاد کنند.
بر این مبنا بایستی واقع‌بین بود و دانست که روش‌های منفعلانۀ قبلی کماکان نمی‌تواند معجزه کند و لازم است از روش‌های خلاقانه و البته فعال‌تری برای عبور از موانع و رسیدن به همکاری‌های جدید استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال، نقش روابط عمومی‌ها در تبیین ظرفیت‌های همکاری بین‌المللی، یک نقش جهادی با چاشنی کارِ مضاعف است.
سربلندی در عبور از پیچ تاریخی
اکنون که مقاومت ملت ایران سبب شده تا تمایل به همگرایی در منطقه شدت بگیرد، فرصت‌ها و تهدیدها در تلاقی با یکدیگر از راه می‌رسند و مدیران تصمیم‌گیرنده را دچار خطاهای شناختی و ادراکی می‌کنند. لذا نیاز به همکاری رسانه‌ها و مدیران روابط عمومی برای دوری از ساده‌انگاری و البته: فضاسازی، تشویق و تسهیل روابط سازنده در داخل و خارج از کشور، امری حیاتی است که در تاریخ ثبت خواهد شد.
به‌عبارت‌دیگر، چشم صنعتگران، کشاورزان، دانشمندان و آحاد ملت به عملکرد رسانه‌ها در انتقال پیام صلح و دوستی با همسایگان و زمینه‌سازی برای تقویت ارتباطات تجاری، ترانزیت، گردشگری و ارتقاء حس امنیت در همکاری با ایران است. در این زمینه بهتر است به دو رهنمود از مقام معظم رهبری توجه شود:
«در چنین شرایطی که دنیای اسلام از یک پیچ تاریخی دارد عبور می‌کند، ما وظایف و تکالیفی داریم. هرکدام ما به یک نحوی، نمی‌توانیم غفلت کنیم از نیازهای امروزِ دنیای اسلام. در رأس این نیازها هم نیازهای جمهوری اسلامی است؛ چون جمهوری اسلامی میان‌دار این حادثۀ عظیم است.۲۴ تیز ۱۳۹۵ »
«به معنای واقعی کلمه، امروز یک پیچ تاریخی است. این را بدانید! اگر قوی نباشید زور خواهید شنید. نه از آمریکا و غرب، حتّی از موجودی مثل صدّام. اگر قوی نباشید به شما زور می‌گویند، بر شما تحمیل می‌کنند. باید قوی بشوید. عناصر قوّت چیست؟ چگونه می‌شود فهمید و قبول کرد که ما قوی هستیم؟ روحیه امید، کار و تلاش، شناخت رخنه‌های اقتصادی، رخنه‌های فرهنگی، رخنه‌های امنیّتی. این‌ها را بشناسید و این رخنه‌ها را ببندید. هم‌افزایی دستگاه‌های مسؤول با مردم. این‌ها عناصر قوّت است. این یک توصیه که این توصیه به همه است. ۱۶ تیر ۱۳۹۳»
انتهای پیام/۳۳۸۹
