مشکلات مهاجران افغانستانی و چند وعده
در دومین جلسه «هم‌اندیشی مشترکات فرهنگی ایران و افغانستان» برخی مشکلات مهاجران افغانستانی مطرح و از سوی مسئولان ایرانی وعده‌هایی برای حل آن‌ها داده شد.
به گزارش ایسنا و به نقل از روابط‌عمومی بنیاد سعدی، دومین جلسه «هم‌اندیشی مشترکات فرهنگی ایران و افغانستان» با حضور محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، عبدالله مرادی، مشاور و دستیار وزیر کشور، علیرضا قزوه، عضو هیئت‌امنای موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و مشاور ادبی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجتبی نوروزی، سرپرست اداره کل حوزه ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجتبی رحمان‌دوست، دبیرکل جمعیت دفاع از ملت فلسطین، محمدجعفر محمدزاده، مدیر رادیو ایران، پرویز کرمی، رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی و دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان معاونت ریاست جمهوری و جمعی از فعالان فرهنگی افغانستان برگزار شد.
ایمانی‌پور درباره این جلسه گفت: از شعرها و صحبت هنرمندان و فعالان فرهنگی افغانستانی در این جلسه وجود درد مشترک را حس کردم و به رنجم افزوده شد. دعا می‌کنیم و دعا کنید که فراغ بالی ایجاد شود تا بتوانیم خدمت شایسته‌ای انجام دهیم.
او با اشاره به انتخاب مدیران جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بیان کرد: با انتخاب مدیران جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نشان دادم که افغانستان برای من مهم است. ازجمله این انتصاب‌ها دکتر مجتبی نوروزی، به‌عنوان مدیرکل حوزه ریاست و دکتر علیرضا قزوه، به‌عنوان مشاور فرهنگی و ادبی هستند که به‌شدت در تلاش‌اند اقدامات موثری در حوزه افغانستان انجام شود.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی درباره برنامه‌های آتی این سازمان در حوزه افغانستان گفت: تشکیل شبکه‌ای از نخبگان افغانستانی در سراسر جهان به همت آقای دکتر علیرضا قزوه را در دستور کار داریم. با توجه به این‌که بسیاری از نخبگان افغانستانی در کشورهای مختلف پراکنده شده‌اند، فرصت بی‌بدیلی را فراهم کرده است؛ بنابراین می‌توان با ایجاد شبکه ارتباطی، موضوع فارسی‌آموزی را در سراسر جهان به‌طور جدی رونق داد.
حجت‌الاسلام ایمانی‌پور افزود: تلاش می‌کنیم راهی برای حضور هنرمندان و فعالان فرهنگی افغانستان در نمایشگاه‌های بین‌المللی ایجاد کنیم؛ چراکه برای بیان دیدگاه‌ها و حرفهای جمهوری اسلامی ایران فرصت قابل‌توجهی‌ست و در این زمینه همه تلاشم را خواهم کرد.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به توجه جمهوری اسلامی ایران به مسئله افغانستان گفت: در سال‌های اخیر توجه به مسئله افغانستان افزایش پیدا می‌کند و در جلسات سران قوا همواره موضوع افغانستان طرح و فکر می‌شود. ازجمله مصادیق آن تشکیل سازمان ملی مهاجرت و پرداختن به موضوع تحصیل و مهاجرت است. درد افغانستان را بیش از گذشته حس می‌کنیم. به‌زودی مسائل مطرح شده در این نشست، جلسه نخست و جلسه آتی جمع‌آوری و به مسئولان بالادستی ارائه خواهد شد.
در آغاز این مراسم علیرضا قزوه، مشاور ادبی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با معرفی مهمانان و شاعران و هنرمندان افغانستانی در سخنانی اظهار کرد: این نشست در پی درخواست فعالان فرهنگی افغانستان در ایران و افغانستان برپا شده‌است. بیش از همه رهبر انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تلاش دارند مشکلات امروز فرهنگیان و همه مردم افغانستان حل شود.
قزوه گفت: خانه ادبیات افغانستان در مشهد مقدس درحال آماده‌سازی‌ست و به‌زودی افتتاح خواهد شد و این مژده را باید بدهم که نمایشگاه خوش‌نویسان هنرمندان افغانستانی در داخل و خارج از کشور برپا خواهد شد.
در ادامه این مراسم حیدر محقق، رئیس دارالقرآن کابل و همچنین مدیر کتابخانه عمومی این شهر از دیگر میهمانان این نشست اظهار کرد: بحران ۴۵ ساله افغانستان، موجب سرخوردگی مردم این کشور و دنیا شده‌است. برای بحران افغانستان، باید از سوی شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی ایران و افغانستان سیاست بهتر و عملیاتی‌تری اتخاذ شود.
مدیر کتابخانه عمومی شهر کابل در ادامه سخنان خود با اشاره به مشکلات کتاب و کتابخوانی در این شهر با توجه به مشکلات کنونی شهر کابل بیان کرد: درحدود ۵۰ سال پیش علاقه‌مند بودم تا شهر کابل یک کتابخانه بزرگ داشته‌باشد. در چند سال گذشته این آرزو برآورده شد و با همت و تلاش مسئولین جمهوری اسلامی ایران اکنون کتابخانه کابل ۱۵۰ هزار جلد کتاب دارد و تمام زیرساخت‌های این مرکز فرهنگی و کتابخانه تأمین شده و به بهره‌برداری رسیده‌است. این کتابخانه هم‌اکنون مرجع حضور بسیاری از دانشجویان و محصلین است و ما آن را مدیون دولت جمهوری اسلامی ایران هستیم.
این فعال فرهنگی افغانستانی در ادامه سخنان خود با تشکر از مسئولین فرهنگی و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کابل تاکید کرد: هم‌اکنون مشکلی که به‌طور جدی کتابخانه و ذخایر عظیم آن را تهدید می‌کند، نبود سیستم‌های ضدحریق است و امیدوارم پیش از این‌که صدمات و خسارت‌های جبران‌ناپذیری را ایجاد کند، راهی برای تأمین امنیت برای این کتابخانه فراهم شود.
در ادامه این جلسه، حمید عزیزی، استاد دانشگاه افغانستان و پژوهشگر مسائل افغانستان و سخنگوی پیشین حزب اسلامی در سخنانی ضمن برشماری مشکلات موجود در امور فرهنگی نخبگان فرهنگی افغانستان در ایران، با بیان این‌که متأسفانه ما شهروندان افغانستان هم سوسیالیسم و کمونیسم را در بدترین نوعش به نمایش گذاشتیم، هم دموکراسی و حکومت‌های دینی را، تأکید کرد: امروز هم مردم افغانستان اسیر تعریف‌های خاصی از حکومت در داخل کشورند که هم زمینه‌ساز ادامه جنگ و اختلاف است، بر این اساس، مهاجرین باید از چهارچوب جمهوریت و اسلامیتی که در انحصار افراد است، خارج شوند و در در ساختار سوم قرار داشته باشند. این می‌تواند یک راه‌حل باشد.
این پژوهشگر مسائل افغانستان در ادامه سخنان خود اظهار کرد: نگاه امنیتی که در افغانستان وجود دارد، به‌شدت روی ماهیت، هویت و رسمیت مهاجرین تأثیر گذاشته و وقتی مهاجری به افغانستان برمی‌گردد، نگاه امنیتی به او، به چشم یک جاسوس است، به‌همین دلیل، مسائل مهاجرین در ایران بیشتر قربانی معاملات سیاسی می‌شود و در کنار آن، سردمداران و سیاست‌مداران در داخل افغانستان، در اظهارات و موضع‌گیری‌های‌شان به وضعیت مهاجرین هیچ توجهی ندارند.
عزیزی در پایان سخنان خود، تأکید کرد: فشارهای مالی و اقامتی و همچنین زیاد بودن جمعیت شهروندان افغانستان در ایران، باعث شده مهاجرین در موضع ضعف قرار داشته‌باشند، و این موضع باعث شده که مهاجرین سکوت را ترجیح بدهند، زیرا هیچ‌کدام توانایی پرداخت هزینه‌های سکوت نکردن را ندارند.
سیدضیاء قاسمی، شاعر افغانستانی هم در سخنانی با تأکید بر حل شدن مشکلات ساختاری، فرهنگی و اجتماعی مردم افغانستان در سخنان کوتاهی اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای همسایه یکی از امن‌ترین و باثبات‌ترین کشورهای منطقه است و این را می‌طلبد که برای ادامه تحصیل، زندگی و همچنین بازار کار در ایران ماندگار باشیم.
او در ادامه گفت: توجه بیشتر مسئولان فرهنگی ایران را برای حل مشکلات اقامتی و ادامه تحصیل در ایران خواهانیم.
قاسمی در پایان سخنان خود شعری از سروده‌های خودش را برای حاضرین چنین خواند:
«گاهی پدر شدیم و پسر را گریستیم
گاهی پسر شدیم و پدر را گریستیم
هر روز و شب، درست چهل سال می‌شود
ساعات تلخ پخش خبر را گریستیم
هر دم به خون خویش فتادیم و ساختیم
هی قبر تازه کوه و کمر را، گریستیم
مادر شدیم و از پس هر زخم انفجار
هی چشم‌های مانده‌به‌در را گریستیم
در خون نشست روسری دختران‌مان
رخسارگان قرص قمر را گریستیم
بعد از تو روزگار همانی که بود، ماند
هر سال ما قضا و قدر را گریستیم
بعد از تو نیز مثل خودت عاصی عزیز!
«شب را گریستیم، سحر را گریستیم»
در ادامه این نشست بسم‌الله شریفی از شاعران افغانستانی مقیم ایران در سخنانی با اشاره به مشکلات عدیده دانشجویان افغانستانی گفت: ما برای ادامه آرمان‌های خود به ایران آمده‌ایم و فعالیت‌های خیلی خوبی را با جامعه فرهنگی ایران انجام داده‌ایم و هدف ما توسعه این فعالیت‌های فرهنگی در ایران است.
او در پایان سخنان خود تأکید کرد: ما جوانان افغانستانی می‌توانیم در زمینه کسب‌وکار در فضای مجازی کمک‌های زیادی به جامعه خود داشته باشیم و خواستار مجوز و پروانه کسب و کار هستیم.
محمدصادق دهقان، دبیرِ خانه ادبیات افغانستان، با اشاره به اهمیت توجه به وضعیت اهالی فرهنگ و هنر داخل افغانستان بیان کرد: بسیاری از ناشران در وضعیت ورشکستگی قرار دارند یا کتاب‌هایشان را در انبارها نگهداری می‌کنند و تعدادی از این آثار از بین رفته‌است. مشکلات حال حاضر نخبگان فرهنگی افغانستانی را در جلسه قبلی اعلام کردم و اکنون نیز مهم‌ترین مشکل را در زمینه اعطای روادید می‌دانم و اقامت ویژه برای فرهنگیان افغانستانی را که دارای سابقه بیشتری در ایران هستند خواستارم.
او در پایان سخنان خود خواهان برگزاری دهمین جشنواره قند پارسی و برنامه‌ریزی برای برنامه روایت همدلی با هدف همدلی بیشتر بین ایران و افغانستان شد.
در ادامه مراسم پرویز کرمی، مشاور معاون علمی فناوری‌های ریاست جمهوری در سخنانی اظهار کرد: با غیرایرانیانِ مقیم در جمهوری اسلامی ایران، فعالیت‌های خیلی خوبی را در زمینه استارت‌آپ‌ها آغاز کرده‌ایم و عمده نیروهای انسانی مجرب در این حوزه از مردم افغانستان، عراق و سوریه هستند.
او در ادامه سخنان خود بیان کرد: میزان پذیرش غیرایرانی‌هایی که در شرکت‌های دانش‌بنیان مشغول به فعالیت هستند ۲۱ برابر شده؛ یعنی جمعیتی بالغ بر ۲۱ هزار نفر که بیشتر این جمعیت مربوط به دانشجویان افغانستانی‌ست و سال گذشته نیز ۸۰ نفر را در این زمینه جذب شرکت‌های دانش‌بنیان کرده‌ایم و ۵۰ نفر را امسال نیز به‌صورت بورسیه جذب شرکت‌های دانش‌بنیان کرده‌ایم.
پرویز کرمی در ادامه گفت: اگر دانشجویان افغانستانی درباره موضوعاتی چون استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان برای همکاری اعلام آمادگی کنند پس از انجام مراحل اداری بسیار خوشحال خواهیم شد آن‌ها را جذب کنیم. ایران و افغانستان از سرآمدهای حوزه علم و فناوری و ادبیات هستند. ما هم‌اکنون فیلمو را به‌صورت رایگان در اختیار مردم افغانستان قرار داده‌ایم و آن‌ها را بدون هیچ هزینه‌ای عضو فیلمو کرده‌ایم تا امورات علمی و کاری آن‌ها را تسهیل کرده باشیم.
در ادامه این مراسم، محمدجعفر محمدزاده در سخنانی با اشاره به مشترکات فرهنگی ایران و افغانستان همچنین افتراقات موجود در این زمینه اظهار کرد: برای شهروندان افغانستان حالت اشک‌باری را دارم. به شاعران ایرانی علاقه‌مندم و شاعران افغانی را نیز به دیده احترام می‌نگرم. برای مرزهای ایجادشده باید پُلی پیدا کرد تا بهتر مناسبات را برقرار کنیم.
مدیر رادیو ایران در ادامه سخنان خود بیان کرد: یکی از پُرشنونده‌ترین برنامه‌های ما در ایران طبق اعلام مخاطبان رادیو ایران است. ما و مردم افغانستان از یکدیگر دور شده‌ایم و احساس خطر داریم از این‌که زبان فارسی در افغانستان آسیب ببیند. مردم افغانستان به زبان فارسی عشق و ایمان دارند و بسیاری از مردم شریف این کشور شاهنامه و رباعیات خیام را از حفظ هستند و می‌خوانند.
او در ادامه گفت: بحث و گفت‌وگو درباره زبان پشتو بسیار مهم است و من معتقدم زبان پشتو یک زبان ایرانی بوده‌است. ما در رادیو ایران این آمادگی را داریم تا در مورد زبان پشتو و شعر در افغانستان بحث و گفت‌وگو کنیم.
محمدزاده در پایان سخنان خود با اشاره به این‌که استودیوهای ما در خدمت نخبگان فرهنگی افغانستان است گفت: با تمام ظرفیت در خدمت هنرمندان و دانشجویان افغان هستیم و صدای شما را شنیدن در رادیو ایران برای ما یک افتخار است.
احمدی از دیگر هنرمندان افغانستانی در سخنان کوتاهی اظهار کرد: یکی از مشکلات ما عدم اعطای مجوز به هنرمندان افغانستانی و عدم صدور جواز کار و گواهی‌نامه رانندگی برای افغانیان مقیم ایران است.
این هنرمند افغانستانی در پایان سخنان خود گفت: در صورت صدور جواز کسب و کار برای ما هنرمندان تعاملات کاری و حرفهای ما با دیگر هنرمندان ایرانی بیشتر می‌شود و موجب بهبود وضعیت کاری ما خواهد شد.
همچنین در ادامه این نشست عبدالله مرادی دستیار ارشد وزیر کشور در سخنانی با اشاره به مشکلات موجود مردم و نخبگان افغانستان در ایران گفت: با احترام به شأن و جایگاه مردم شریف افغانستان، مشکلات و نظرات شما را شنیدیم و ان‌شاءالله درصدد حل مشکلات موجود خواهیم بود.
او افزود: تلاش می‌شود که سازمان ملی مهاجرت در وزارت کشور تشکیل شود و تمامی مشکلات موجود برای همه اتباع کشورها که در ایران زندگی می‌کنند، به‌ویژه مردم افغانستان را در آن‌جا پیگیری و تسهیل کنیم. نگاه ما به مردم افغانستان در ایران نگاه فرهنگی و اجتماعی‌ست و موجبات رفاه این مردم شریف را در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی فراهم خواهیم کرد.
مرادی با اشاره به این‌که دغدغه اصلی مردم افغانستان در ایران نگاه اقامتی‌ست، تصریح کرد: تلاش می‌شود که مدت اقامت چندماهه را برای شهروندان افغانستانی در ایران تمدید کنیم تا نگرانی‌های موجود را از مهاجرینی که در ایران زندگی می‌کنند برطرف کنیم. علاقه‌مندیم زمان حضور، زندگی، کار، درس و اشتغال را در ایران بیشتر کنیم و این امور سبب خواهد شد تا شهروندان افغانستانی بدون مشکل و دغدغه ماه‌های زیادی را در ایران اقامت داشته باشند.
دستیار ارشد وزیر کشور در پایان سخنان خود گفت: به‌نمایندگی از وزیر کشور سلام ایشان را به شما می‌رسانم و گوش شنونده‌ای هستم برای شما و انتقال‌دهنده‌ای برای اعلام مشکلات شما به ایشان.
در بخش بعدی این نشست مجتبی رحمان‌دوست نیز بر بهره‌مندی از ظرفیت‌های رسانه برای انتقال دغدغه اهالی فرهنگ و هنر افغانستان به مسئولان اشاره و بیان کرد: قرابت و دوستی دو ملت ایران و افغانستان از بین نمی‌رود. پیشنهادات مطرح‌شده در نشست قدم بزرگی‌ست و موضوعاتی که نیاز به قانون دارد از طریق کانال‌های قانون‌گذار قابل پیگیری‌ست.
انتهای پیام
