صفر تا صد برنامه وزارت نیرو برای نیروگاههای ذغال‌سنگ‌سوز/آب مورد نیاز نیروگاه طبس چگونه تامین می‌شود؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، زمانی‌که از نیروگاه ذغال‌سنگ سوز صحبت می‌شود، این مسئله به ذهن متبادر می‌شود که قرار است شبیه به قطارهای قرن نوزدهم و اوایل بیستم یک شخصی با بیل ذغال‌سنگ را به یک کوره بریزد و از آن سمت برق تولید شود.
شکل‌گیری این تصور به واسطه سهم صفر نیروگاههای ذغال‌سنگی در کشور چندان هم غیر طبیعی نیست، اما بهتر است بدانیم، در حال حاضر نیروگاههای ذغال‌سنگ سوز جزء صنایع راهبردی بسیاری از کشورهای مترقی و در حال توسعه به حساب می‌آیند ، به طوری که در حال حاضر نزدیک به ۴۰ درصد از برق دنیا با اتکا به منابع ذغال‌سنگ تامین می‌شود.
در ایران با وجود ذخایر قابل تامل ذغال‌سنگ، هیچ گاه بطور جدی به سمت تولید انرژی با استفاده از این منابع حرکت نشده و ذغال‌سنگ تاکنون تنها برای کارخانه ذوب‌آهن اصفهان فرستاده شده است. در چنین شرایطی اخبار پیرامون ساخت اولین نیروگاه ذغال‌سوز کشور در منطقه طبس، توجه‌ها را به خود جلب کرد و سر بحث نیروگاه ذغال‌سوز در کشور باز شد.
در همین راستا به منظور برای گفت‌وگوی بیشتر در ارتباط با نیروگاههای ذغال‌سنگ سوز به سراغ علیرضا نصراللهی، مجری طرح نیروگاههای ذغال‌سنگ سوز طبس در شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی رفتیم تا با وی به گفتگو بنشینیم.
مشروح این گفتگو به شرح ذیل است:
*صفرتاصد جزئیات ساخت نیروگاه ذغال سوز طبس
فارس: یک بخشی از سوالات ما دربارۀ طبس و یک بخشی هم دربارۀ حاکمیت و مدل حرکت صنعت برق ما به سمت نیروگاههای ذغال‌سوز است. اگر امکان دارد، از آخرین شرایط نیروگاه طبس یک گزارشی ارائه دهید؟
نصراللهی: نیروگاه طبس یک نیروگاه قدیمی است که پس از انجام مطالعات جامع و به اطمینان خاطر رسیدن همۀ دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط از وجود منابع غنی ذغال‌سنگ و منابع بدون ریسک آب، انجام شد و احداث نیروگاه ذغال‌سنگ‌سوز از سال ۸۷ به بعد توسط سازمان برنامه و بودجه به صورت عملیاتی و اجرایی در مجموعۀ وزارت نیرو، تصویب و ابلاغ شده است.
از سال ۸۷ به بعد عملیات آماده‌سازی مانند دیوار پیرامونی سایت ، جاده دسترسی ، خط انتقال برق ۲۰ کیلوولت، آبرسانی و حفر لوله و مخازن و سایر مطالعات لازم انجام شده است. دراوایل دهه ۹۰ تا سال ۹۲ قرارداد ساخت این نیروگاه در بخش تامین تجهیزات اصلی (EP) و تجهیزات جانبی (BOP) با دو مجموعه گروه پیمانکاری منعقد شده است. بطوری که در بخش تامین تجهیزات جانبی تا به امروز حدود ۷۰ درصد کار انجام گرفته است .
در بخش تجهیزات اصلی برنامه ریزی شده بود که پروژه با تامین مالی خارجی توسط کشور چین و در قالب وام بین دولتی عملیاتی شود، اما به دلیل انصراف بانک صادرات از عاملیت فاینانس پروژه متوقف شد.
متعاقباً و بعد از توافقنامه برجام مجدداً تامین مالی خارجی از کشور چین در دستور کار قرار گرفت. در این ارتباط با چند بانک توسعه صادرات، تجارت و پاسارگاد مذاکرات لازم انجام و نهایتاً بانک پاسارگاد عاملیت پروژه را قبول و پروژه مجدداً در دستور کار قرار گرفت.
متاسفانه با خروج ایالات متحده از برجام و تشدید تحریم‌ها تامین مالی خارجی متوقف و به سرانجام نرسید. با توجه به اسناد بالادستی و ضرورت تعیین تکلیف این نیروگاه ، وزارت نیرو و مجموعۀ برق حرارتی به این نتیجه رسیدند که خودشان از محل منابع عمومی دولت و منابع داخلی صنعت برق تامین مالی این طرح را به عهده گرفته و عملیات اجرایی بخش اصلی نیروگاه را آغاز نمایند.
بر اساس این تصمیم در تابستان سال ۹۹ پس از مذاکرات فنی لازم با شرکت مپنا به عنوان پیمانکار بخش اصلی الحاقیه‌ای با آن شرکت مبادله شد .
خوشبختانه تجهیزات توربین واحد اول قبلا در قالب قرارداد ۵۰۵۰ مگاوات نیروگاههای بخاری در اختیار قرار گرفته بود که بلافاصله تجهیزات توربین واحد اول طبس به سایت منتقل شد. برای تجهیزاتی مانند سیستم خنک‌کن، سیستم کنترل و سایر بخش‌های سیکل حرارتی که توان‌مندی‌های آن توسط خود شرکت مپنا قابل حصول بود، تصمیم بر ساخت داخل تجهیزات گرفته شد و مدارک فنی و مهندسی لازم شروع به تولید شد. تنها نکته‌ای که تا حدود یک ماه پیش هنوز به جمع‌بندی روی آن نرسیده بودیم بحث بویلر ذغال‌سنگ‌سوز بود که تنها گلوگاه نیروگاههای ذغال‌سنگ‌سوز است.
بر این اساس پیگیری‌های زیادی توسط شرکت مپنا انجام شده و نهایتاً با چند شرکت صاحب تکنولوژی مذاکرات لازم دنبال شد که انشاالله ظرف چند روز آینده قرارداد ساخت و انتقال دانش مهندسی نهایی و بسته خواهد شد.
فارس: گفتید که بعد از برجام تامین مالی منتفی شد و اکنون دوباره سراغ شرکتهای سازنده بویلر چینی رفتید؟ برجام چه مشکلی ایجاد کرده بود؟
نصراللهی: قرارداد تامین تجهیزات اصلی با شرکتهای چینی پیچیدگی و زاویه پنهانی نداشت و به دلیل تشدید تحریم‌ها تامین مالی و نقل و انتقال مالی بین بانک‌ها متوقف شد .
*واکاوی جزئیات فنی نیروگاه ذغال سوز طبس
فارس: در آن بازه زمانی سمت روش‌های دور زدن تحریم نرفتید؟
نصراللهی : در دستور کار نبود، اما بدلیل موارد گفته شده و اهمیت پروژه در وزارت نیرو و برق حرارتی هم اکنون اجرای سریع این نیروگاه اولویت پیدا کرده است و تصمیم گرفته شد که به هر نحو ممکن منابع داخلی وزارت نیرو در بخش ارز و ریال به این پروژه اختصاص داده شود و از کلیه ظرفیت‌ها استفاده شود .
در سفری که یک ماه پیش به طبس داشتیم، تصمیم بر این شد که نحوه مناسبی از تعامل مالی و پولی را با شرکت صاحب صلاحیت چینی که سازندۀ بویلر است، انجام دهیم و کارها با سرعت دنبال شود، طوری که انشاالله برنامۀ راه اندازی اولین واحد نیروگاه برای سال ۱۴۰۳ انجام پذیرد.
فارس: یک مقدار دربارۀ ویژگی‌های فنی نیروگاه توضیح می‌دهید؟
نصراللهی: فاز اول نیروگاه طبس شامل دو واحد ۳۲۵ مگاواتی است، یعنی ظرفیت اسمی نیروگاه در فاز اول آن ۶۵۰ مگاوات است که ذغال آن تماماً از معدن ذغال‌سنگ مجاور که پروانۀ بهره‌برداری آن به نام شرکت برق حرارتی صادر شده، تامین خواهد شد.
میزان مصرف سوخت ذغال آن در سال ۲ میلیون تن برای ۲ واحد است. میزان معادل این سوخت بر اساس گاز یا سایر فرآورده‌ها ۱.۲ میلیارد متر مکعب است، یعنی اگر ما چنین نیروگاهی با همین ظرفیت احداث کنیم و سوخت گاز طبیعی به آن اختصاص دهیم سالانه ۱.۲ میلیارد متر مکعب باید سوخت اختصاص می‌دادیم، در صورتی که الان از ذغال استفاده می‌کنیم.
در کنار اقدامات انجام شده در بخش نیروگاه، از سایر کارهایی که در آخرین وضعیت برای نیروگاه طبس انجام شده، عملیات بازگشایی و استخراج ذغال از معدن است که از تابستان امسال شروع شده و تا امروز نزدیک به ۳۰۰۰ تن ذغال استخراج شده است. همچنین پیمانکار پست بلافصل نیروگاه نیز در قالب مناقصه انتخاب شده است که امیدواریم ظرف چند هفته آینده عملیات اجرایی پست ۴۰۰ کیلوولت نیروگاه آغاز گردد .
*بررسی یک ابهام مهم؛ آب مورد نیاز نیروگاه طبس چگونه تامین می‌شود؟
فارس: مسئله‌ای که مطرح می‌شود بحث آب است که می‌گویند فرآیند ذغال‌شویی، میزان آب خاصی نیاز دارد و طبس هم در منطقۀ کویری قرار دارد. در این مورد شفاف‌سازی کنید؟
نصراللهی: ما باید هر کاری را فارغ از اینکه در چه منطقه‌ای و شرایط جغرافیایی است، مبتنی بر مطالعات دقیق و بررسی های کارشناسی انجام بدهیم. چه بسا اگر بخواهیم نیروگاهی در شمال کشور کنار دریای خزر هم بسازیم، می‌بایست مطالعات انجام دهیم و همچنین اگر بخواهیم نیروگاهی در کنار خلیج فارس یا در طبس بسازیم باید مطالعه مهندسی و کارشناسی انجام دهیم . در رابطه با آب مطالعات جامع و کاملی در سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ برای شناسایی میزان ذخیره و یا اطمینان خاطر از آبی که در منطقۀ طبس و مشخصاً در منطقۀ نیروگاه وجود دارد انجام شد. نیروگاه ۸۵ کیلومتر با شهر طبس فاصله دارد و در مجاور نیروگاه که گسل کل‌مرد وجود دارد که منبع عظیمی از آب است.
یعنی از آب زیرزمینی استفاده می‌کنیم اما نکتۀ حائز اهمیت این است که ما در این نیروگاه فرآیند ذغال‌شویی نداریم، لذا مصرف آب در حد یک نیروگاه بخاری متعارف است .
نیروگاههای ذغال‌سنگ‌سوز ۲ مدل هستند، یک تعداد زیادی نیروگاه ذغال‌سوز در دنیا وجود دارد که از ذغال شسته استفاده می‌کند و یک تعداد کمتری نیروگاه ذغالی وجود دارد که از ذغال نشسته استفاده می‌کند. در طبس بنابر اهمیت آب و ضرورت صرفه جویی آب از نوع دوم نیروگاه یعنی بویلر CFB یا بویلر بستر ذغال سیال استفاده می‌کنیم، یعنی ذغال را نمی‌شوییم . ذغال از معدن استخراج شده و فقط خردایش انجام می‌شود و سپس داخل کوره تزریق و آهک به آن اضافه می‌شود که هم گوگرد ذغال گرفته می‌شود و هم پسماند باقیمانده مضر نیست و از همین ذغال نشسته می‌توان استفاده کرد.
فارس: برآوردی از میزان مصرف آب دارید؟
نصراللهی: آخرین بررسی‌ها و آخرین نقشه‌های مهندسی که توسط طراح نیروگاه ارایه شده است ، میزان مصرف آب مقطر نیروگاه برای هر دو واحد با سیستم خنک‌کن خشک ۱۷۶ مترمکعب در ساعت است که این عدد در زمرۀ نیروگاههای معمول حرارتی است. نیروگاه طبس را می‌توان با نیروگاههای شهید رجایی، شازند، سهند و نیروگاههای بخاری که برج خشک دارند مقایسه کرد.
*امکان پوشش ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه با معدن ذغال‌سنگ طبس
فارس: با توجه منابع آب و ذغال‌سنگ موجود در طبس چند واحد نیروگاه دیگر می‌توان مستقر کرد؟
نصراللهی: به لحاظ وجود ذغال که تا ۱۰ هزار مگاوات هم می‌توان نیروگاه احداث کرد چون ذخیرۀ قطعی ذغال‌سنگ در منطقۀ طبس حدود ۱.۷ میلیارد تن است. اگر با سالی ۲ میلیون تن برای یک نیروگاه به ظرفیت ۶۵۰ مگاوات حساب کنید به صورت سرانگشتی برای ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه، ذغال در طبس داریم حالا اینکه این نیروگاه ها کجا ساخته شود یا اینکه ذغال به محل‌های دیگر حمل شود، تابعی از مطالعات مهندسی است اما ذخیرۀ ذغال‌سنگ ما فقط در طبس بالغ بر ۸۰ درصد ذخیرۀ ذغال کشور است که برای ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه ذغال‌سنگی به مدت ۵۰ سال تامین سوخت کافی است.
فارس: این یک نکتۀ بسیار مهم است، چون تا قبل از ورود نیروگاه ذغالی به کشور، ذغال یک محصول تک‌مشتری بود که فقط ذوب آهن و فولاد مصرف می‌کردند و اقتصاد ذغال شکل نگرفته بود.
نصراللهی: در واقع استفاده ذغال‌سنگ در نیروگاهها دارای ارزش افزوده است، به طوری که از پسماند آن نیز استفاده بهینه خواهد شد و این مواد برای ساخت انواع بتن های سبک و یا گچ هایی برای فرآیند ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موضوع دارای اهمیت بیشتر امنیت انرژی است، بگونه‌ای که اگر از منابع انرژی مختلف برای تولید برق استفاده کنیم شرایط پایدار و مطمئن تری برای کشور حاصل خواهد شد تا اتکا به یک منبع تامین انرژی وجود داشته باشد.
مطمئن ترین راه استفاده از منابع مختلف برای تولید انرژی الکتریسیته است، یعنی زمانی که سوخت گاز طبیعی در اختیار داریم و از فرآورده های نفتی می‌توانیم استفاده کنیم، باد یا سایر منابع انرژی های تجدید پذیر را در دسترس داریم سبد انرژی کشور را متنوع کنیم و امنیت تولید را بالا ببریم. شرکت یا کشوری رو به رشد است که از همۀ ظرفیت‌های خود استفاده نماید و نه تنها استقرار همه تولید بر روی یک منبع.
طرحی در ۵۰ سال پیش در نیروگاه زرند وجود داشت که قرار بوده از باطله‌های ذغال‌سنگ زرند استفاده شود اما موفق نبوده و همیشه از سوخت سنگین استفاده شده است .
*گوگرد ذغال‌سنگ طبس از نفت کوره کمتر است
فارس: یک زمانی مطرح شد، که وزارت نیرو دارد قرارداد آب و هوایی پاریس را اجرا می‌کند، ساخت این نیروگاه در پازل قرارداد آب و هوایی پاریس چه جایگاهی دارد؟
نصراللهی: هیچ موقع صنعت برق تصمیم بر این نداشته که امنیت انرژی و تولید برق کشور را که بر مبنای مطالعات دقیق و مهندسی پایه گذاری شده است را فدای حرف‌های به ظاهر زیبا کنند . عزیزانی که این حرف‌ها را می‌زنند به خودشان زحمت ندادند که معاهدۀ پاریس را بخوانند.
در این معاهده گفته شده که یک کشور درحال توسعه مانند ایران با میزان هشتاد و چند هزار مگاواتی که امروز در کشور قدرت منصوبه داریم و در افق چند سال پیش رو می‌بایست به ۱۲۰ هزار مگاوات برسانیم، نرخ انتشار دی اکسید کربن را به نسبت نرخ افزایش ظرفیت نیروگاهی کاهش دهیم یا به عبارتی دیگر معاهده پاریس می‌گوید، شما باید آن نرخ ازدیاد گاز کربنیک را کم کنید، این بدان معنی است که می‌توانیم با سیکل ترکیبی کردن نیروگاههای گازی ، احداث نیروگاههای راندمان بالا، تجدیدپذیر و اتمی بهره بگیرید و هیچ گونه منعی برای احداث و بهر برداری از نیروگاههای ذغال‌سنگ سوز ندارد. هم اکنون در قلب اروپا کشورهایی مانند لهستان حدود ۸۷ درصد برق خود را از ذغال‌سنگ تامین می‌کند.
فارس: آلایندگی نیروگاههای ذغال سوز در مقایسه با نیروگاههای گازی تا چه میزان است؟
نصراللهی: در واقع متوسط گوگردی که در مازوت وجود دارد و پالایشگاه‌ها به ما تحویل می‌دهند حدود ۳ درصد است. جالب است بدانید از تابستان تا به امروز که استخراج ذغال از معدن انجام می‌دهیم. میزان گوگرد ذغال‌سنگ طبس ۱.۳ درصد است یعنی حتی از مازوتی که تحویل می‌گیریم هم کمتر است که همین درصد کم هم با فرآیند اضافه کردن آهک به کوره در فرآیند سوخت، گچ ناخالص در پایین کوره تشکیل می‌شود که می‌شود در فرآیندهای دیگر این گچ را تصفیه کرد یا در فرآیندهایی مثل گچ زیر کار و کارهای ساختمانی که از لحاظ نما اهمیت ندارند، استفاده کرد.
الان سال‌هاست که یک شرکت مالزیایی زنبیل پشت در نیروگاه طبس گذاشته که هروقت نیروگاه شما راه افتاد، خاکستر حاصل از فرآیند احتراق که از کف کوره درمی‌آید را من می‌خرم. این موضوع از سال ۹۲ شروع شده و هر سال زنگ می‌زنند که کی بیاییم محصول را بخریم؟ از این خاکستر در بتن سبک برای زیرسازی راه‌ها استفاده می‌کنند.
*مقایسه اقتصاد پروژه‌های نیروگاه ذغال سوز و گازسوز
فارس: بخش قابل توجهی از سبد انرژی تولید برق دنیا، ذغال است. یک مطلبی خواندم که گفته بود هزینۀ تمام‌شده عامل این استقبال جهانی است که از چند سال پیش بوده و هنوز هم ادامه دارد. اگر ممکن است یک مقایسه هزینه بین هزینه سوخت، هزینه سرمایه‌ای و هزینۀ عملیاتی بین نیروگاههای حرارتی و نیروگاههای ذغال‌سوز بکنید که ببینیم آیا این نیروگاهها از لحاظ اقتصادی نسبت به نیروگاههای گازی برتری دارند یا خیر؟
نصراللهی: فرض کنید که گاز طبیعی نعمتی از طرف خدا برای کشور ما است. نرخ هر متر مکعب این گاز در بازار مجاور کشور ۱۸ الی ۱۹ سنت به ازا هر متر مکعب است. حالا اگر این گاز را در پیشرفته‌ترین نیروگاه کلاس اف با راندمان حدود ۵۸ درصد در کشور مصرف کنیم، از هر یک متر مکعب گاز، ۵.۵ کیلووات‌ساعت برق تولید می‌کنیم، فارغ از پولی که برای سرمایۀ نیروگاه هزینه می‌کنیم؛ یعنی ۱۹ سنت تقسیم بر ۵.۵ تقریبا برابر می‌شود با هر کیلووات ساعت ۳.۵ سنت پول گازی که باید تبدیل انرژی کنیم و با احتساب هزینه ای بهره برداری و سایر هزینه‌ها نرخ تولید برق با هزینه سوخت حداقل ۶ الی ۷ سنت یورو به ازای هر کیلووات ساعت بدون هزینه‌ای انتقال می‌رسد.
حالا همین معادله را برای نیروگاه ذغال‌سوز حساب کنیم. مثلا نیروگاه طبس با راندمان ۴۲ درصد راه‌اندازی شده است. البته هزینۀ سرمایه‌گذاری آن از نیروگاه سیکل ترکیبی به علت طول عمر بیشتر نیروگاه حرارتی بخاری متعارف بیشتر است چراکه طول عمر نیروگاه سیکل ترکیبی ۳۰ سال ولی نیروگاه بخاری حداقل ۵۰ سال است. از طرفی قیمت بهترین ذغال حرارتی در منطقه طبس ۲.۵ سنت یورو به ازای هر کیلوگرم می‌باشد و چنانچه ارزش حرارتی گاز ۹۵۰۰ کیلو کالری و ذغال ۵۵۰۰ کیلوکالری باشد؛ در نیروگاهی مانند طبس ۲.۵ کیلووات ساعت برق از هر کیلوگرم ذغال‌سنگ می‌توانیم تولید می‌کنیم که با یک حساب سرانگشتی هر کیلووات ساعت حدود ۱سنت خواهد شد که با احتساب هزینه ای بهره برداری متوسط نرخ تولید برق در نیروگاه بخاری ذغال‌سنگ سوز ۴ سنت یورو خواهد بود. پس در نتیجه تولید برق از نیروگاههای ذغال‌سنگ‌سوز علاوه بر مزایای پیش گفته شده اقتصادی‌تر خواهد بود.
البته همان‌طور که تنوع سبد سوختی باید داشته باشیم، تنوع نیروگاهی هم باید داشته باشیم که پایداری شبکه را بالا ببرد. همان‌طور که نیروگاه اتمی لازم است، تجدیدپذیر، بخاری، سیکل ترکیبی هم لازم است تا امنیت شبکه به ما بدهد.
فارس: در پاکستان منطقه‌ای به نام تار وجود دارد که ذخایر عظیم ذغال دارد و چین سرمایه‌گذاری هنگفتی انجام داده و یک نیروگاه ذغالی هم بنا کرده است و خود پاکستان هم برای توسعۀ آن منطقه زیرساخت‌هایی ارائه کرده است. در اجلاس اخیر گلاسکو چین اعلام کرد که برای احداث نیروگاه ذغال‌سوز خارج از چین سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم و این به فعالین اقتصادی پاکستانی منطقۀ تار شوک وارد کرد. برخی می‌گفتند که این یک فرصت برای ایران است که از ذغال آن منطقه استفاده کند و یک نیروگاه در پاکستان ساخته شود به گونه‌ای که تکنولوژی ساخت برای ما باشد و سوخت را آن‌ها تامین کنند و در ازای این ساخت در بازه‌های زمانی مشخصی هم برق به ایران برسد و هم به پاکستان چرا که پیک برق کشورها متفاوت است. شاید ابعاد چنین پروژه‌ای نیاز به دقیق شدن داشته باشد ولی به نظر جذاب است چراکه هم ما و هم پاکستان مشکل برق داریم و ذغال‌سنگ ارزان هم در دسترس است. برنامه برق حرارتی برای استفاده از این ظرفیت چیست؟
نصراللهی: احداث نیروگاه در پاکستان نیازمند یک افق بلندمدت است یعنی ابتدا باید یک زیرساختی در کشور فراهم بکنیم و پیمان‌کاران داخلی و سازنده‌های نیروگاه ذغال‌سوز به حدی از بلوغ کاری برسند که بتوانند پروژه خارجی انجام دهند؛ اگر چه پتانسیل این کار در داخل کشور وجود دارد. عرض کردم غیر از بویلر ذغال‌سوز که یک تکنولوژی خاص است و الان در حال انتقال تکنولوژی به کشور توسط شرکت مپنا است سایر تجهیزات نیروگاههای بخاری امکان ساخت و تولید در داخل کشور دارند .
این را هم بگویم که شرکت برق حرارتی ۲ کار در دولت سیزدهم را آغاز کرده است. بر این اساس با نگاهی که خود شرکت و دولت سیزدهم روی نیروگاه ذغال‌سوز داشتند، دو اقدام فوری را در دستور کار قرار دادیم؛ یکی اینکه به شرکت مپنا به‌عنوان سازندۀ نیروگاه طبس و شرکتی که انتقال تکنولوژی بویلر ذغال‌سوز را بر عهده دارد، ابلاغ کردیم که از همین حالا ظرفیت را برای ۵۰۰۰ مگاوات در نظر بگیرید.
*بخش دوم سند جامع توسعه نیروگاههای ذغال سوز در دست تهیه است
فارس: یعنی مصوبۀ شورای عالی انرژی را لحاظ کردید؟
نصراللهی: بله چرا که شرکت مادر تخصصی برق حرارتی باید حداقل افق ۱۴۲۰ را ببیند. ما گفتیم مصوبۀ شورای عالی انرژی تصریح کرده که شما باید زمینۀ ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه ذغال‌سوز در کشور را بچینید، لذا یک بحث مطالعات داریم و یک بحث پیش‌بینی اجرا .
راجع‌به بخش پیش‌بینی اجرا مدیرعامل محترم شرکت بلافاصله به شرکت مپنا ابلاغ کرد که در مذاکرات خود با فروشندۀ بویلر پیش بینی اجرای ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه ذغال‌سنگی را در نظر داشته باشند.
نکتۀ دوم این است که مطالعات این ۵۰۰۰ مگاوات را از کجا شروع کنیم ؟ خوشبختانه در سنوات گذشته قراردادی با یکی از شرکت های مهندس مشاور داشتیم که برای ما مطالعات جامع احداث نیروگاهها را در افق های ۱۴۰۵، ۱۴۱۰ و ۱۴۱۵ را به لحاظ شبکه انجام داده بودند؛ بلافاصله مطالعات ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه ذغال‌سوز در کشور ابلاغ شد. بطوریکه بصورت خیلی ساده مشخص کنیم که کجای شبکۀ برق به نیروگاه سایز بزرگ احتیاج دارد؟ کجای کشور ذغال حرارتی داریم؟ کجای کشور امکان انتقال ذغال چه از طریق دریا به خشکی و چه از خشکی به دریا وجود دارد؟ بعد از مطالعۀ همۀ این‌ها، اسناد بالادستی زیست‌محیطی، آب و سایر را هم در نظر بگیریم.
خوش‌بین هستیم در پایان ۱۴۰۰، یک سند مصوب برای طرح در شورای اقتصاد داشته باشیم که وزارت نیرو بر اساس مصوبۀ شورای عالی انرژی مطالعه کرده کجای کشور می‌تواند نیروگاه ذغالی بسازد؟ چقدر ظرفیت داشته باشد؟ چه مدل نیروگاهی بسازد؟ از چه تکنولوژی استفاده بکند؟ و از آن طرف هم زیرساخت را به پیمانکار موجود ابلاغ کرده که در مذاکرات لحاظ کند؛ این سند را به شورای اقتصاد یا شورای عالی انرژی ببریم و بگوییم این طرح ما برای ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه ذغالی است. بعد از این مرحله می‌توانیم بر روی بازار خارجی هم تمرکز کنیم.
فارس: موضوع این هست که چون در این پروژه هر دو کشور خصوصاً پاکستان نیاز مبرم به برق دارند می‌تواند این روند را تسهیل کند. اگر تکنولوژی بویلر هم داشته باشیم و بتوانیم بگوییم صفر تا صد نیروگاه بومی‌سازی شده است، این خود یک منبع قدرت است. یک نکته‌ای در بحث طبس است که منابعی که گفتید قرار است از داخل تامین بشود، از کجاست و چه قدر است؟
نصراللهی: تا امروز یعنی آذر ۱۴۰۰، وزارت نیرو بالغ بر ۳۰۰۰ میلیارد تومان به ارزش روز در نیروگاه طبس سرمایه‌گذاری کرده است و این سرمایه تجمعی تا امروز است که شامل تجهیزات نیروگاهی، زیرساخت‌ها، تجهیز معدن، پیمانکار پست، شبکۀ آبرسانی و برق‌رسانی، تحصیل زمین و سایر بخش‌ها است.
*در پروژه‌های نیروگاهی معطل تامین مالی نمی‌مانیم
فارس: پس یعنی ۳۰۰۰ میلیارد تومان هم از محل منابع عمومی دولت و هم از محل منابع داخلی وزارت نیرو است؟ و از الان تا سال ۱۴۰۳ که قرار است این نیروگاه ساخته شود سرمایه به چه صورت است؟
نصراللهی: بله همین‌طور است و تا سال ۱۴۰۳ این عدد بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان خواهد شد و باز هم از مجموع منابع گفته شده است. ما در پروژۀ طبس موافقت‌نامۀ جداگانه‌ای به نام احداث نیروگاه ذغال‌سنگی طبس با سازمان برنامه داریم و در پیوست بودجه است و ردیف عمومی می‌گیرد، پرداخت‌هایی هم توسط منابع عمومی دولت و سازمان برنامه انجام می‌شود منتها نسبت به عدد و رقمی که خود وزارت نیرو در پروژه سرمایه‌گذاری می‌کند، سهم کمتری دارد و بیشتر منابع مالی از منابع دولت ولی از مسیر منابع داخلی وزارت نیرو است.
فارس: یک‌سری مدل تامین مالی است که شرکت برق حرارتی هم دنبال آن بود مدل صندوق پروژه است چراکه با اصلاح تعرفه یا در شرایط مرزی و صادرات می‌تواند اقتصادی‌تر باشد. آیا به تامین مالی از روش‌های دیگر هم فکر می‌کنید؟
نصراللهی: برای تمام پروژه‌ها ما این کار را می‌کنیم و نمی‌توانیم شرایط برق کشور را نگه‌داریم تا تامین مالی اتفاق بیافتد، ما موظفیم پروژه‌ها را شروع کنیم و هر زمان شرکت پروژه یا تامین مالی خارجی یا درآمد دولت حاصل از فروش برق بود، به کمک ما می‌آیند. نمی‌توان پروژه را صفر صفر نگه داشت تا تمام اتفاقات پولی برقرار شود.
فارس: اشاره‌ای به بحث ۵۰۰۰ مگاوات تا افق ۱۴۲۰ کردید. شرایط تحقق آن چیست؟
نصراللهی: یک بخشی از سرمایه می‌تواند از طریق اصلاح تعرفه‌ها به دست آید. امروزه متوسط قیمت برق در خارج از کشور بسیار متفاوت با ایران است و یک بخشی از محل منابعی که خدمت شما گفتم از همین محل است. هر چقدر تعرفه اصلاح شود، سرعت این‌گونه پروژه‌ها بالاتر می‌رود. مثلا الان شما برق را کیلوواتی ۸۰ تومان می‌فروشید که اگر نرخ واقعی شود، صنعتی که با این برق محصول صادراتی تولید می‌کند باید نرخ برق صادراتی را بپردازد تا حق مردم ضایع نشود.
*با اصلاح الگوی مصرف صنعت برق را متحول کنیم
فارس: یک آماری مطالعه بود که عنوان می‌کرد، گردش مالی یک نیروگاه در خارج از کشور ۲۴ برابر نیروگاه ایرانی است.
نصراللهی: پس یا اصلاح نظام تعرفه یا هر روشی که دولت صلاح می‌داند باید منابع مشخص مالی را به این پروژه‌ها تخصیص دهند تا زودتر به مدار تولید برسند تا امنیت انرژی و راندمان شبکۀ برق کشور بالاتر برود.
فارس: با آقای رجبی مشهدی که صحبت می‌کردیم، ناترازی تولید برق در فصل زمستان امسال چیزی حدود ۲ تا ۳ هزار مگاوات اعلام کردند. ما در حال حاضر ۲ نیروگاه اتمی هم داریم که هنوز راه‌اندازی نشده و اگر می‌شدند چه بسا در این دو سال اخیر مشکلی نداشتیم؟
نصراللهی: به غیر از همه این‌ها، سوخت ارزشمندی که می‌توانیم به پتروشیمی ببریم و از آن درآمد حاصل کنیم را در حال حاضر با آن برق تولید می‌کنیم که غیر اقتصادی است.
فارس: یک نمودار مصارف و منابع دوستان مناطق نفت‌خیز جنوب ارائه کرده بودند که تا کمتر از ۲ دهه آینده تولید گاز کشور فقط پاسخگوی بخش خانگی است و گازی برای صنعت و نیروگاه نیست و دیگر گازی نیست که بخواهیم صادر کنیم؟
نصراللهی: بله همین‌طور است و ما باید روی این موضوعات فکر کنیم و برنامه‌ریزی داشته باشیم. یکی از بحث‌هایی که در اسناد بالادستی و اقتصاد مقاومتی و فرمایش حضرت آقا بود این است که شدت انرژی را کم کنیم. اصلا هنر نیست که بخاری یا پکیج را روشن بگذاریم و درب و پنجره خانه را باز کنیم. انشاالله با اصلاح الگوی مصرف در بخش خانگی و صنعتی به سوی این هدف بلند گام برداریم و صنعت برق را متحول کنیم.
انتهای پیام/ب
