گروه خونی همگانی در راه است؛ آنزیمی که ناهمخوانی گروههای خونی را از بین می‌برد
به گفته پروفسور ماهر ابو هاشم، مسئول این تحقیق و یکی از دانشمندان حمایت‌کننده این پژوهش، «این ترکیب‌های آنزیمی جدید برای اولین بار نه‌تنها آنتی‌ژن‌های آ و ب را که به‌خوبی شناخته شده‌اند، حذف می‌کنند، بلکه نسخه‌های گسترده‌تری از آنتی‌ژن‌ها را هم که پیش‌تر برای انتقال خون مشکل‌ساز محسوب نمی‌شدند، از بین می‌برند. ما به قابلیت تولید گروه خون جهانی از طریق اهداکنندگان گروه خونی ب نزدیک شده‌ایم، اما برای تبدیل گروه خونی پیچیده‌تر آ، هنوز باید کارهایی انجام بدهیم. بررسی‌ها اکنون بر شناسایی موانع اضافی و بهبود آنزیم‌ها به منظور دستیابی به هدف نهایی تولید گروه خون جهانی متمرکز است».
او اضافه کرد که کشف این آنزیم‌ها نتیجه همکاری و ترکیب تخصص‌های دو تیم پژوهشی متفاوت است؛ مطالعات محققان دی‌تی‌یو در زمینه آنزیم‌های میکروبیوم روده انسان و بررسی‌های محققان دانشگاه لوند روی گروههای خونی مبتنی بر کربوهیدرات و پزشکی انتقال خون (Transfusion medicine/ زیرشاخه‌ای از علم پزشکی برای مطالعه انتقال خون و مشکلات مرتبط با آن).
تقاضای زیاد انتقال خون
گلبول‌های قرمز خون انسان حامل ساختارهای گلوکزی پیچیده‌ای به نام آنتی‌ژن‌اند که گروه خونی فرد (آ، ب، آ.ب یا او) را تعیین می‌کنند. این آنتی‌ژن‌ها سازگاری بین اهداکننده و گیرنده را در انتقال خون یا پیوند عضو کنترل می‌کنند. خون اهداشده از نظر نشانگرهای بیماری و گروه خونی‌های اصلی غربالگری می‌شود و پس از آن می‌توان خون اهداشده را تا ۴۲ روز در یخچال نگهداری کرد.
نیاز به اهدای خون به این دلیل که افراد مسن بخش عمده‌ای از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و همچنین تعداد زیاد بیمارانی که تحت درمان‌هایی‌اند که طی آن به تزریق خون نیاز دارند، بسیار بالا است. اگر بتوان گروههای خونی آ و ب را به گروه خونی جهانی (آ.ب.او/AB0) تبدیل کرد، هزینه تدارکات و همچنین ذخیره‌سازی چهار گروه خونی مختلف کاهش می‌یابد. به علاوه، تولید و گسترش این خون جهانی به کاهش هدر رفتن خون‌های اهداشده به دلیل سررسیدن تاریخ انقضا منجر می‌شود و منابع خون را بهبود می‌بخشد.
ضرورت حذف آنتی‌ژن‌های آ و ب برای تولید گروه خون جهانی به این دلیل است که آنتی‌ژن‌های مذکور می‌توانند در گیرندگانی که آنتی‌ژن‌های متناسب را ندارند، واکنش‌های ایمنی حتی منجر به مرگ به وجود آورند. در واقع، وقتی خونی که دارای آنتی‌ژن‌های آ و ب است به فردی با گروه خونی متفاوت انتقال داده می‌شود، سیستم ایمنی بدن ممکن است به خون انتقال داده‌شده واکنش نشان دهد.
ایده استفاده از آنزیم‌ها برای تولید گروه خونی جهانی بیش از ۴۰ سال پیش مطرح شد. از آن زمان تاکنون دانشمندان آنزیم‌هایی دارای کارایی حذف آنتی‌ژن‌های آ و ب کشف کرده‌اند، اما هنوز نتوانسته‌اند تمامی واکنش‌های ایمنی مرتبط با خون را شناسایی یا منتفی کنند و به همین دلیل این آنزیم‌ها هنوز در درمان‌های بالینی استفاده نشده‌اند.
محققان دی‌تی‌یو و دانشگاه لوند برای ثبت این اختراع در زمینه آنزیم‌های جدید و روش درمان آنزیمی درخواست داده‌اند و انتظار دارند طی سه سال و نیم آینده در پروژه مشترک جدید‌‌شان پیشرفت‌های بیشتری را شاهد باشند. در صورت موفقیت‌آمیز بودن، این طرح قبل از اینکه برای تولید تجاری و مصرف بالینی در نظر گرفته شود، باید از طریق آزمایش‌های کنترل‌‌شده روی انسان‌ها بررسی شود.
نتایج این پژوهش در مجله «میکروبیولوژی طبیعت» (Nature Microbiology) منتشر شده است.
