۱۵ درصد سالمندان کشور «تنها» هستند/ چند پیشنهاد برای بهبود وضعیت سالمندان
یک متخصص حوزه سالمندی ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف عملکرد دستگاه‌ها در حوزه سالمندی، پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد نهادها در راستای ارتقای وضعیت سالمندان کشور ارائه کرد.
حسین نحوی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به سوالی درخصوص وضعیت حوزه سالمندی در کشور، بیان کرد: سالمندی پدیده خاصی است که مخصوص کشور ما نیست و در دنیا جمعیت به سرعت به سمت سالمندی پیش می‌رود؛ به عبارتی باتوجه به وضعیت امید زندگی بالاتر، سطح بهداشت بهتر و کاهش موالید، درصد جمعیت سالمندان بالا می‌رود اما در ایران وضعیت خاصی حاکم است؛ به طوریکه شیب افزایش درصد جمعیت سالمندان حتی از کشورهای منطقه نیز بیشتر است و شاید تا سال ۱۴۳۰ حدود ۲۰ میلیون (یک چهارم جمعیت ایران) سالمند داشته باشیم.
وی با بیان اینکه فرهنگ ایران به گونه‌ای است که به سالمندان احترام گذاشته می‌شود، بیان کرد: معمولا قوه مقننه و مجریه به سالمندان عنایت دارند و به طرح‌ها و لوایح مرتبط با این حوزه “نه” گفته نمی‌شود. به نظر یکی از نقاط قوت حوزه سالمندان تدوین سند ملی سالمندان است. همچنین در قوانین بازنشستگی به تکریم و منزلت افراد نیز توصیه شده است.
خلاء «غربالگری بیماریهای سالمندی»
این متخصص حوزه سالمندی یادآور شد: اما آنچه باید بهبود یابد، وضعیت مراقبت سالمندان است؛ البته ناگفته نماند که طی سال‌های اخیر اقدامات خوبی از جمله تربیت پزشکان، افزایش رشته‌های پزشکی حوزه سالمندان، اقدام مراکز علمی و کاربردی در راستای تربیت مراقبان سالمندان و گسترش وضعیت مراقبت سالمندان توسط وزارت تعاون، وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی انجام شده است.
وی با بیان اینکه سالمندان نیازمند مراقبت‌های خاصی از جمله نگهداری، تکریم، پر کردن اوقات فراغت، خدمات بهداشتی و درمانی و طب سالمندی هستند، نداشتن برنامه برای سلامت سالمندان را یکی از مشکلات حوزه سالمندان عنوان کرد و افزود: سند ملی سالمندان تدوین شده و موردتصویب هیات دولت قبلی قرار گرفته اما آنچه که به طور واضح دیده می‌شود این است که ما درباره پیشگیری از بیماریهای مزمن دوره سالمندی از جمله دیابت، فشارخون بالا، مشکلات عضلانی و استخوانی و سرطان‌ها و… برنامه غربالگری خاص نداریم. عملا منتظر می‌مانیم که عوارض خاصی فرد را درگیر کند و سپس به دنبال مبارزه با بیماری‌ها هستیم. این درحالیست که مبارزه با بیماری‌ها نه تنها فرد را به حالت اولیه خود بازنمی‌گرداند بلکه بسیاری از منابع بودجه‌ای را هم در بر می‌گیرد.
این متخصص حوزه سالمندی با اشاره به وضعیت پوشش بیمه‌ای سالمندان بیان کرد: اصل بیمه سلامت زیر پوشش وزارت بهداشت است، ضمن اینکه وزارت بهداشت براساس برنامه ششم توسعه مسئول سلامت و یکپارچه کردن وضعیت سلامت تمامی ابعاد جامعه است. مشکل اساسی در بحث بیمه‌هاست؛ درحال حاضر بیمه‌های سلامت «پزشک‌محور» و «درمان‌محور» هستند حال آن که باید برنامه‌ها «پیشگیری‌محور» باشد، به این معنی که برای تمام آحاد جامعه از جمله سالمندان برنامه و تشخیص به موقع داشته باشیم تا افراد دچار امراض و بیماری‌ها نشوند.
«مناسب‌سازی» معابر، نیازمند توجه بیشتر
وی «مناسب‌سازی» را یکی دیگر از نیازهای مورد اهمیت سالمندان عنوان کرد و افزود: سالمندان در عبور و مرور و دسترسی، به اماکن خاصی (اماکن عمومی، اوقات و فراغت و…) نیاز دارند؛ تمام برنامه‌های کشور مبتنی بر نیازهای افراد جامعه از جمله سالمندان و افراد دارای معلولیت نیست. باتوجه به اینکه مشکلات سالمند بیشتر از سایر افراد جامعه است، در سطح شهری، در زمینه دسترسی سالمندان به سرویس بهداشتی با چالش مواجه هستیم.
مدیر آسایشگاه کهریزک در ادامه به بازنشستگی سالمندان اشاره کرد و گفت: افراد سالیان سال زحمت می‌کشند و عمر و جوانی خود را کار می‌کنند، اما زمانی که وارد دوره سالمندی می‌شوند علی‌رغم اینکه در حال فراهم کردن مقدمات ازدواج فرزندان و ایجاد اشتغال برای فرزندان یا دست و پنجه نرم کردن با بیماری‌ها هستند، عملا دریافتی‌شان از افراد شاغل کمتر است و این موارد زندگی را برای آنها مشکل می‌کند.
نحوی‌نژاد با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری بر روی سالمندان به این معنا نیست که به آنها ترحم کنیم، یادآور شد: توجه به سلامت سالمندان از نظر اقتصاد کشور نیز اهمیت دارد، به طوریکه اگر به سلامت افراد در سن سالمندی توجه نکنیم هزینه‌ها و طبعات بسیار زیادی برای جامعه به همراه دارد.
و اما پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت حوزه سالمندی
وی در ادامه به ارائه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت حوزه سالمندی در کشور پرداخت و خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه ۳۰ سال با افزایش جمعیت سالمندی فاصله وجود دارد، براین اساس وزارت بهداشت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه باید متعهد شوند که نقشه سالمندی (جمعیت سالمندی در هر استان، نیازمندی سالمندان در هر استان و… ) تهیه کنند. بایستی برنامه منسجمی باشد تا افراد در زمان کهولت سن دچار بیماری مختلف نشوند. افراد در دوران سالمندی از ادارات به راحتی با یک کاغذ بازنشسته می‌شود و این درحالیست که آنها هویت اجتماعی و اداری خود را نیز از دست می‌دهند.
این متخصص حوزه سالمندی با اشاره به اینکه حدود ۱۵ درصد سالمندان تنها هستند و کسی را ندارند که از آنها مراقبت کنند، گفت: باید شرایطی در نظام بیمه‌ای فراهم شود که افراد در دوران جوانی حق بیمه پرداخت کنند تا مراقبت از آنها برای دوره سالمندی‌شان تضمین شود.
نحوی‌نژاد با اشاره به افزایش ابتلا به آلزایمر که به دنبال گسترش شهرنشینی و صنعتی شدن و تغذیه نامناسب ایجاد می‌شود، اظهار کرد: باید آماده باشیم تا سالمندان دچار فراموشی و آلزایمر نشوند. یک برنامه منسجم به این معنا است که خدمات در منزل برای سالمندان گسترش یابد، از افراد مستعد ارائه خدمات حمایت شود و شرایطی ایجاد شود که افراد نیازمند، به این خدمات دسترسی داشته باشند.
وی در ادامه از وزارت بهداشت خواست تا برنامه خود را برای مقابله با مشکلات دوره سالمندی ارائه دهد و از سازمان برنامه و بودجه به طور مشخص بودجه لازم برای این حوزه را درخواست کند و همچنین در دانشگاه‌ها نیز باید طب سالمندان برای مراقبت از سالمندان گسترش یابد. آسایشگاه و مراکز مراقبت از سالمندی نیز باید با استاندارد خاصی براساس استانداردهای بین‌المللی، خدمات مناسبی ارائه دهند.
انتهای پیام
